Momenteel wordt of is het storten van de vloer afgerond en is het pleisterwerk al in volle gang. Helaas is de buurt in de afgelopen week doelwit geworden van enkele slinkse dieven – de tas van de wachter met waardevolle spullen is uit de bouwkeet gegrist en bij mijn familie is in het benedenhuis ingebroken en hun wasmachine gestolen. Verder is er niets nieuws te melden, maar ik heb niet stilgezeten. Hieronder heb ik mijn ervaringen die tot dit bouwproject hebben geleid zo volledig mogelijk opgesomd.
EEN HUIS BOUWEN IN SURINAME
Mijn ervaringen met een bouwproject in ParamariboVanuit Nederland is het niet eenvoudig om uit te vinden hoe je een huis kunt bouwen in Suriname. Sterker nog, zelfs in Suriname bleek het een enorme zoektocht. Gezien het enorme aantal bouwprojecten dat momenteel gaande is, zou informatie toch overal voorhanden moeten liggen, zou je denken. Maar niets is minder waar, er was anno 2006 geen enkel adviesbureau dat me kon inlichten over het complete bouwproject. Familie en kennissen konden me hier en daar op weg helpen, maar niemand wist het complete verhaal. Voor degenen die, zoals ik voorheen, op internet struinen op zoek naar informatie, kan het onderstaande enige helderheid brengen. Heb je als lezer aanvullingen of geheel andere informatie of ervaringen, dan hoor ik dat graag. Je kunt hier een reactie achterlaten of mij e-mailen.
Het eigendomsperceelIk had reeds een eigendomsperceel in bezit.
Bij de originele akte hiervan hoort een landmeterkaart uit het jaar 1966 met de locatie en de afmetingen van het perceel. De totale oppervlakte van het perceel is 292,50 m2. De aankoopsom in 1972 was 1.749 Surinaamse guldens en 75 cent. Onlangs (augustus 2007) hoorde ik dat een perceel van dezelfde afmetingen in een aangrenzende straat voor 45.000 euro is verkocht. Vraagprijs was 50.000 euro. In de akte staan enkele voorwaarden genoemd die gelden bij de aanbouw van een huis, bijvoorbeeld dat er een septictank met draineerbed aangesloten moet worden. Er staat niets in over de oppervlakte die bebouwd mag worden.
Het bouwontwerpAangezien je in Suriname veel vrijheid hebt bij het bouwen van een huis, heb ik mijn ontwerp zelf gemaakt. Maar ik ben geen architect en ken de bouwrestricties niet, dus de bouwtechnische zaken moest ik aan een ander overlaten. Bij een eerste ontwerp was ik niet bekend met een aantal voorwaarden en beperkingen waar ik later tegen aanliep.
Oppervlakte:De totale oppervlakte van het perceel is 292,50 m2 en in mijn eerste ontwerp voor de flatwoning (flat=laagbouw) had ik een totale oppervlakte, exclusief de garages van 165 m2. Bovendien had ik aan beide zijden en aan de achterkant van het huis 1,5 m onbebouwd gelaten en voor het huis deels 1,5 meter en deels 3 meter.
In Suriname (in 2006) hoorde ik bij het Ministerie van Openbare Werken dat de huidige bouwoppervlakte in Paramaribo onder de 50% van de totale oppervlakte van het perceel moet blijven. Als de garages in het ontwerp aan het huis vast zitten, dan tellen ze ook mee als bebouwd gedeelte. Aan beide zijden en de achterzijde van het huis moet 1,5m onbebouwd blijven, aan de voorzijde 3m. Deze verscherpte regels zijn enkele jaren geleden ingevoerd.
Buiten Paramaribo gelden deze regels volgens mij niet en in sommige gebieden even buiten Paramaribo heb je niet eens een bouwvergunning nodig.
Plaatsing van de toiletten:De toiletten had ik in het eerste ontwerp middenin het huis geplaatst. In Suriname kreeg ik van de aannemer en familieleden echter een duidelijk en dringend advies: hou de afstand tussen toilet en septictank zo kort mogelijk, anders krijg je narigheid. Dit ging gepaard met zgn. “bronbere” horrorverhalen. “Bronbere” (letterlijk gebrande buik) is een uitzuigtankwagen voor septictanken.
Lichtkoepel/dakraam:In het oorspronkelijke ontwerp wilde ik een dakraam of lichtkoepel, maar toen ik dit bij de aannemer ter sprake bracht bleek al gauw dat dit niet of moeilijk te krijgen is in Suriname; deze zou wellicht geïmporteerd moeten worden uit het buitenland. Dus heb ik het ontwerp zodanig aangepast dat een dakraam of lichtkoepel niet meer nodig was.
De tekenaar wilde weten wat voor dak ik op het huis wilde. Ik koos voor een zogenaamd schild/enveloppen-dak in plaats van een V-dak. Dit puur vanwege esthetische redenen. Een flatwoning (flat=plat) vind ik mooier met een sierlijk dak. Bij een hoogbouwwoning maakt het minder uit. Een V-dak is wel stukken eenvoudiger en goedkoper.
De architect/tekenaarIk ging ervan uit dat als ik in Nederland de bouwtekening door een architect zou laten maken dat de kosten hoog zouden oplopen, dus koos ik ervoor om dit in Suriname te laten doen. Ik had gehoord dat je bij het Ministerie van Openbare Werken de bouwtekening door een tekenaar van het Ministerie kon laten maken en meteen de bouwvergunning kon aanvragen. En dit voor een redelijke prijs. Het stond me ook aan om de bouwtekening te laten maken op de plek waar men de regels het beste kent. Dit om te voorkomen dat ik later voor verassingen kwam te staan.
Bij de tekenaar van het Ministerie van Openbare Werken aangekomen (zie foto), kreeg ik de restricties van het bouwoppervlakte te horen. Al gauw besloot ik geen garages in het ontwerp op te nemen maar open parkeerplekken. Hiervoor koos ik de afmetingen van dé ideale en veelvoorkomende auto in Suriname, een Toyota Hilux double cabin, (L= 5,23m, B=1,76m, H=1,68m), uiteraard rekening houdend met openstaande deuren.
De tekenaar kon van mijn ontwerp een complete bouwtekening naar Surinaamse standaarden maken. De kosten, inclusief bouwvergunning voor 145m2 oppervlakte bij een laagbouwwoning was totaal 730,- SRD. Omgerekend was dat toen (november 2006) ongeveer 200,- euro.
Om verschillende redenen heeft het uiteindelijk een klein half jaar geduurd voordat ik de uiteindelijke bouwtekening en bouwvergunning had. Ik zal hier de redenen gewoon opsommen, en de gemoedstoestanden die daarmee gepaard gingen weglaten. Deze zijn wel te lezen in mijn Weblog “Een half jaar vakantie”.
- De computer van het Ministerie met mijn tekening was gecrasht (verwacht bij Openbare Werken trouwens niet de faciliteiten tegen te komen van de moderne architect, en dit is een “understatement”)
- Kerstvakantie
- De directeur die persoonlijk zijn handtekening moet geven voor de bouwvergunning was in het buitenland.
- Zelf sleutelen aan het ontwerp nadat ik de restricties voor de bouwoppervlakte had gehoord. Dit betekende het hele ontwerp omgooien.
- Miscommunicatie tussen de tekenaar en de computertekenaar: in een van de bouwtekening versie's was het perceel plotseling 2 meter te breed.
- Miscommunicatie tussen mij en de tekenaar; de bouwtekening was helemaal af, maar de maximale bouwoppervlakte was niet benut, hetgeen voor mij een voorwaarde was.
- Zelf meten en doorgeven aan de tekenaar van enkele afstanden van de belendende percelen: de afstanden tussen de voor- en zijgrenzen tot de huizen. Deze worden opgenomen in de bouwtekening.
- Zo nu en dan zat ik zelf in het binnenland en was ik onbereikbaar voor accordering en kon de volgende fase van de bouwtekening niet van start gaan.
De aannemerIn Nederland was ik al tijden bezig op internet te lezen over ervaringen die men had met aannemers in Suriname. Ik werd er niet vrolijk van. Mijn familie kende gelukkig iemand die verschillende bouwprojecten voor hen en anderen had gedaan en aangekomen in Suriname kon ik aan zijn werk zien dat deze onofficiële aannemer zijn werk serieus nam. Hoewel hij slechts één complete woning had gebouwd, besloot ik, nadat we hadden gesproken en ik wat van z’n werk had gezien, met hem in zee te gaan. Hij gaf mij goed advies toen ik mijn eerste ontwerp aan hem liet zien. Zijn reactie was: dit is een huis naar Europese standaarden. Daarna is er veel veranderd aan het ontwerp.
De bouwvergunningBouwvergunningen worden door het Ministerie van Openbare Werken uitgegeven. Alle architecten in Suriname dienen hun bouwtekening bij het Ministerie van Openbare Werken in en pas als de directeur zelf zijn handtekening heeft gezet, is de bouwvergunning een feit.
Voor de bouwtekening en de bouwvergunning heeft men enkel een kopie van de originele landmeterkaart nodig. De eigendomsakte wordt wel bekeken, maar deze doet niet terzake. Dat betekent dat iedereen met een bouwtekening een bouwvergunning kan aanvragen, als je maar de originele akten kunt overleggen. Ik vroeg het nog na: ook een machtiging van de officiële eigenaar is niet nodig om een bouwvergunning te krijgen.
Overigens kreeg ik bij het uitgeven van de bouwvergunning van het Ministerie te horen dat voor het storten van de fundering zou beginnen ik een afspraak moest maken met een opzichter van het Ministerie van Openbare Werken (in mijn geval was het de tekenaar zelf). Deze is toen langs gekomen om erop toe te zien dat bij het storten van de fundering, de totale oppervlakte overeenkwam met het goedgekeurde ontwerp. Ik weet niet of dit gangbaar is en of er gewoonlijk steekproefsgewijs gekeurd wordt. In mijn geval was het in ieder geval zo, en mogelijk omdat de fundering is gestort voordat de bouwvergunning was uitgegeven. De bouwvergunning kreeg ik toen ik na een half jaar vakantie net 3 dagen weer terug in Nederland was.
De bouwkraanAls je bij de bouw geen water van de buren kunt aftappen, dan zal je bij de Surinaamse Waterleiding Maatschappij (SWM) een wateraansluiting aan moeten vragen in de vorm van een bouwkraan. Mij werd verteld dat je deze pas kan aanvragen als je de bouwvergunning binnen hebt, maar uiteindelijk bleek dat wel mee te vallen. Met een nog niet goedgekeurde versie van de bouwtekening lukte het ook.
De situatie tekening van het perceel - het eerste blad van de set bouwtekeningen- was het enige dat men nodig had. Maar de procedure voor de aanvraag van een bouwkraan is niet eenvoudig. Met een bezoek van een uurtje aan het SWM zal het niet lukken. Zo is het bij mij gegaan:
- Aanmelden bij de receptie van het SWM met een ID-kaart, in mijn geval met mijn paspoort en doorgeven dat je langskomt voor een aanvraag voor een bouwkraan. Je wordt dan naar de tekenkamer doorgestuurd.
- In de tekenkamer toonde ik de eerste versie van de bouwtekening. Er werden kopieën gemaakt en ik kreeg de prijs voor de aanvraag te horen: SRD 65,-. Men zou contact met mij opnemen als de aanvraag binnen was. Ik kreeg een naam en telefoonnummer van een meneer die de daadwerkelijke aanleg zou regelen. Later realiseerde ik dat niemand mijn telefoonnummer had gevraagd. Ze hadden alleen mijn naam, de straat van het perceel en het perceelnummer.
- Ik werd doorverwezen naar een andere kamer, waar ik informatie en een bonnetje kreeg. Ik werd doorgestuurd naar het betalingskantoor om de hoek van het gebouw.
- Bij het betalingskantoor werkt men met een nummertjessysteem, de wachttijden waren steeds erg lang toen ik er was. In het kantoortje vertelde ik wederom dat ik voor een bouwkraan aanvraag kwam en ik kreeg een 2e bon mee. Daarna mocht ik bij de kassa van het betalingskantoor betalen.
- Na een paar weken belde ik maar zelf naar het nummer van de meneer van het SWM om te vragen wat de status van mijn aanvraag was. Er was geen verbazing of verontschuldiging dat niemand mij had verteld dat ik alvast kon langskomen om te betalen voor de aanleg. Ik ging weer naar het betalingskantoor van het SWM. Met mijn naam, straat van het perceel en perceelnummer kon men daar m’n documenten snel vinden. Ik vroeg daar ook meteen een formulier om een automatische betaling te regelen, want anders moet je maandelijks naar het SWM betalingskantoor om de waterrekening te betalen. Bij de kassa kon ik de totale aanleg- en waarborgsom betalen, t.w. SRD 631,84 en SRD 155,16.
Nu moest de daadwerkelijke aanleg nog plaatsvinden. Er gingen weken voorbij totdat ik zelf weer belde. Men was al drie keer in de straat geweest voor de aanleg, maar kon het perceel niet vinden. Ik vroeg of we een afspraak konden maken, dan zorgde ik dat ik aanwezig was en kon ik meteen ook de locatie voor de bouwkraan aangeven. Dat was geen optie, dus sprak ik af dat ik bordjes achter zou laten. Ook toen ik alles duidelijk had gemarkeerd is de bouwkraan op een andere plek dan ik had aangegeven geplaatst.
Bovenstaande klinkt weliswaar heel moeizaam, maar ik ben er van overtuigd dat men bij het SWM toch met een gedegen beleid werkt, het is alleen nog niet geoptimaliseerd.
De maandelijkse automatische afschrijving kan met het machtigingsformulier van het SWM bij de bank geregeld worden. Voorwaarde is wel dat je een bankrekening hebt bij een Surinaamse bank. De bank stuurt het formulier zelf door naar het SWM.
(In augustus 2009 zag ik dat SWM inmiddels een
website heeft waar je ook de aanvraagprocedure en tarieven kunt vinden)
BouwstroomDe tijd tussen de aanvraag voor bouwstroom en de daadwerkelijke aanleg heeft ruim een half jaar geduurd. Omdat ik iemand ken die bij het Energie Bedrijf Suriname (EBS) werkt, heeft deze persoon mij geholpen met de procedurele stappen. Weinig of geen mensen hebben echter invloed op het verloop van de aanvraag. Ook de gerenommeerde groothandel Soeng Ngie heeft voor hun net (juli 2007) geopende nieuwe filiaal een jaar na aanvraag moeten wachten op hun stroomvoorzieningen. Bouwstroom neem je af als een abonnement over periodes van een half jaar. Bouwstroom is anders en duurder dan een gewone huisstroomvoorziening. De details weet ik echter niet. De aanvraag kostte SRD 150,-. Vervolgens kwamen voor de aanleg verschillende bedragen bij in SRD en US$: SRD 110,- (borgsom), SRD 200,-, SRD 349,- en US$ 49,-. Automatisch afschrijven is ook mogelijk, maar dit heb ik nog niet geregeld.
BuurtbewakingIk heb een bezoek gebracht aan de plaatselijke politiepost. Daar is het mogelijk je op te geven voor de buurtwacht. Nu betaal ik een maandelijks vrijwillige bijdrage; elke avond rijdt de politie voorbij en kijkt even naar het huis. Het is ook mogelijk je op te geven voor een uitgebreidere duurdere inspectie.
KostenramingOm mij een indicatie te geven van de totale kosten van het huis heeft de “aannemer” de formule gebruikt die verschillende aannemers in Suriname hanteren, nl. Euro 450,- per m2, hetgeen voor mij uitkwam op 65.000 euro. Het huis is dan sleutelklaar, betegeld en al. Hij gaf wel duidelijk aan dat het ook veel goedkoper kan, maar dan heb je met inferieure bouwmaterialen te maken, die ook volop te krijgen zijn in Suriname. Dit zijn bijvoorbeeld bouwstenen van een mengsel dat niet zo stevig is, dunne dakplaten die snel verroesten en ga zo maar door.
De bouwtekeningPlattegrond:
Fundering en Riolering:
Kapplan:
Renvooi bij doorsnede:
Detail Kap en Fundering:
Detail kolom:
Gevels:
Voorgevel, Achtergevel
Linkergevel, Rechtergevel
De uiteindelijke bouwvergunning (na mijn november 2007 vakantie in Suriname toegevoegd). Handtekeningen en plakzegels evenals codes en namen die direct naar mijn bouwproject verwijzen heb ik gewist.
Shutters en deuren
Tegels snijden
Het berghok, binnen en buiten, de buitendeur bestaat uit 2 delen die apart open gaan, zo kan het toch openstaan zonder dat er kruipend en springend ongedierte binnenkomt.
Voorbereidingen voor de schutting achter het huis.
