Hier hebben wij de klok, in Suriname heeft men de tijd

Een zeer tevreden geremigreerde oom zei dit onlangs toen we ons beklag deden dat het allemaal zo lang duurt in Suriname. Een mooie gedachte “de tijd hebben, het gevoel van vrijheid, nergens druk over maken… no spang!” Wat dat betreft ben ik ook erg blij dat ik geen bijzondere haast heb om mijn huis af te maken. Want tot nu toe heb ik relatief de meeste vertraging gehad met mijn aanrecht. Het was een zware bevalling. Vanaf bestelling tot installatie heeft het granito aanrecht 9 maanden in beslag genomen. Er zijn wel 20 telefoontjes over en weer gegaan, veel afspraken gemaakt die niet zijn nagekomen en zelfs leugens aangevoerd om ons af te wimpelen. Uiteindelijk heb ik de directeur gebeld. Een week later werd het aanrecht geleverd, weliswaar zonder de nodige materialen want een buurman is nog te hulp gesneld. Weer een week later is het aanrecht geïnstalleerd, echter onaangekondigd. Gelukkig kwam die dag mijn tante toevallig langs, ze zag de installateurs rustig zitten in het huis; ze hadden geen montagekit meegenomen, het was de bedoeling dat wij daarvoor zouden zorgen, maar daar was dus niet over gecommuniceerd, zelfs niet over de dag dat de installatie zou plaatsvinden. Mijn tante is toen de montagekit gaan kopen en zo kon de installatie plaatsvinden.
Dergelijke acties doen m’n oren klapperen. En hoewel ik het erg jammer vind dat ik niet aldoor in Suriname ben tijdens de bouw, is het soms ook wel een zegen. “No spang” zou voor mij op dat moment geen optie zijn.

Ik kreeg onlangs wat foto’s van het laatste stuk traliewerk van een bloglezeres op vakantie in Suriname (nogmaals dank Claudia!). Ik was erg blij te zien dat het aan de achterkant van het huis wel volgens wens is gemaakt. Achter dit traliewerk komt overigens de durotank, misschien ook de hydrofoor als deze hier genoeg beschermd staat, de buitenkraan zit er al en er kunnen fietsen staan.Hoewel het traliewerk van de schuifdeuren niet in het juiste patroon is gemaakt, ziet het er gelukkig wel netjes uit.
Prijzen dievenijzer
Totaal heeft al het dievenijzer mij 3000,- euro gekost.
Voor de liefhebber het totale kostenplaatje van het dievenijzer van de 11 ramen, groot en klein, met het complexere patroon:
Inbegrepen: lassen, met menie(anti-roest) behandeld en installeren.
- 18 staven van 12 meter, rond 10 (=10 mm doorsnede) = SRD 1600
- vrachtkosten: SRD 200
- lassen: 250 SRD
- boren: SRD 200
- arbeidskosten: SRD 2250
Gemiddeld dus ongeveer SRD 420 per raam.
(prijzen februari 2008)

Ongetwijfeld had het goedkoper gekund. Ik had echter heel veel moeite om de prijzen voor dievenijzer te achterhalen. Dus ben ik maar in het diepe gesprongen. Met mijn informatie kon een bloglezeres wel wat vergelijkingen doen:

Voor 8 ramen inclusief de kleine ramen van de badkamers/wc inclusief een paar vluchtroutes heeft zij een aanbieding van 3200 srd ontvangen. Zij vond de werkwijze echter onprofessioneel; meten met een stuk karton, geen tekening met patroon en geen specificatie.
Voor 11 ramen kreeg zij een aanbieding van 3275 srd met een professionele instelling.
(prijzen oktober 2008)
Resultaat is dus nog onbekend, maar het is in ieder geval wel een richtlijn.

Prijzen verschepen
Een bloglezer heeft 10 m3 inboedel van deur tot deur verscheept via transolution.net shipping. Totale kosten incl. douane heffingen kwamen op ongeveer € 2500 (prijzen juni 2008).
Vorige maand heb ik zelf ook de prijzen opgevraagd bij transolution voor het verschepen alleen: 92, - euro per m3. (prijzen september 2008)
Ervaring van een bloglezeres:
De meubels heb ik verstuurd met Transolution. Dit adres heb ik van jouw weblog gehaald, bedankt dat je zoveel informatie op je weblog hebt staan.
Een paar dagen na aankomst kon ik al de meubels inklaren en had het geluk dat ik de dozen dezelfde dag bij Suripost kon inklaren. Suripost biedt de service om de dozen te bezorgen tegen een kleine vergoeding (september 2008)

Prijzen aannemers
Een bloglezeres heeft voor een 4 kamer flat(laagbouw) woning, waar zij al de bouwtekening van heeft, offertes opgevraagd:
- 49.730,33 euro (onbekende aannemer)
- 92.325,00 euro Presun in Nederland; heel professioneel; mogelijkheid om in fases te bouwen, maar dan komt er steeds 10% bij.
- 51.000 euro (aannemer met enige naam).
(Prijzen augustus 2008)
Resultaat is nog onbekend.

Prijzen percelen
- taxatie perceel €175 euro.
- Paramaribo Noord: Op dit moment is de staatswaarde voor grond in Suriname ongeveer €8,60 per m2. De economische waarde ligt nu op ongeveer € 45 per m2.
(prijzen augustus 2008)

Prijzen gasaansluiting
Een bloglezeres kreeg voor de aansluiting van de gasleiding een aanbieding voor 800 SRD. Van een familielid hoorde zij echter dat dit veel te duur was. Ze kreeg het advies altijd eerst te informeren wat de prijs is van de materialen. Gemiddeld wordt er tussen de 40 en 60 % arbeidsloon gevraagd. Een enkeling vraagt 100 %.
Na berekening kwam zij uit op 316 SRD voor het materiaal en 70 SRD arbeidsloon. De helft dus van de eerste aanbieding!! Degene die het uiteindelijke heeft aangelegd heeft keurig een bon overlegd en de EBS heeft foto`s gemaakt van de aanleg van de gasleidingen.
(prijzen september 2008)

Een tip aan alle beginnende bouwers.
Wie al geruime tijd in Suriname woont, weet dat er bij een grote aankoop bijna altijd wel een korting uit te slepen is, of het nu bij de goudsmid is of bij de tegelboer. Kijk de eigenaar een beetje bedroevend aan en zeg: krijg ik niet een kleine korting van u, dang?!
De kans is groot dat er wat vanaf gaat. Nou, ongetwijfeld hebben aannemers het afdingen geprofessionaliseerd, en tja… het is best naïef te denken dat deze korting jou ten goede komt.
Daarom is het denk ik ook zo gangbaar dat bij huizenbouw in Suriname de opdrachtgever zelf de materialen koopt en alleen het arbeidsloon uitbetaalt. Zo strijk je zelf de korting op!

Van bouwstroom naar huisaansluting

Vandaag heb ik (dan eindelijk) de offerte voor de aansluiting van bouwstroom naar huisstroom van EBS ontvangen.
Ik moest even slikken hoor. De aansluitkosten zijn 740 USD + 175 SRD en een borg van 180 SRD (excl. borg dus ongeveer 550 euro).
De eerste aansluiting voor bouwstroom had me al 49 USD + 699 SRD en een borg van 110 SRD gekost. (excl. borg dus ongeveer 215 euro).

Vanwege deze prijzen weet ik dat veel mensen tijdens de bouw een regeling treffen om gebruik te maken van de stroomaansluiting van de naaste buren.
Als je de buren het verschil van hun reguliere rekening en nog wat extra betaalt, dan ben je toch nog goedkoper uit.
In Suriname wordt de daadwerkelijke verbruikte stroom elke maand in rekening gebracht; je betaalt niet zoals in Nederland een vast bedrag, waarbij aan het eind van het jaar de rekening wordt vereffend.
De website van EBS is http://www.nvebs.com/ (ook voor levering van gas).
Hou er rekening mee dat beide aansluitingen, zowel voor bouwstroom als voor een huisaansluiting, maanden, soms zelfs een jaar, op zich kunnen laten wachten.
Ik dacht dat het voor mij in het dichtbevolkte Paramaribo Noord wel redelijk snel zou gaan, aangezien de voorzieningen er al grotendeels waren, maar toch bleek dat de capaciteit niet voldoende was. Er moest een extra procedure opgestart worden dat gepaard ging met extra technische handelingen. Tja.

Overigens is het goed mogelijk dat mijn aansluitkosten hoger zijn dan voor het gemiddelde woonhuis. Ik heb gekozen voor 110V en 220V aansluitingen en ben wegens het voorziene grootverbruik op een extra groep aangesloten.

Wat betreft m'n aanrecht van BEM, die is er nog steeds niet. Ik hoop dat de directeur, met wie ik inmiddels contact heb opgenomen, hier verandering in zal brengen.

Ik krijg steeds meer waardevolle informatie van bloglezers.
Wie graag foto's van zijn huis in aanbouw wil laten maken, kan mij mailen voor de gegevens.
Wie op zoek is naar een goeie notaris in Suriname en een notaris in Nederland kan mij ook mailen voor de gegevens (moksi@online.nl).
Deze notarissen kunnen apart benaderd worden, maar zij hebben ook al succesvol samengewerkt bij de koop/verkoop van een perceel in Suriname.

Twee Werelden

Hè hè. Ik zat even goed op slot.
Niet alleen omdat de laatste werkzaamheden van de bouw bijzonder traag verlopen, maar ook omdat het leven en beleven van twee werelden best vermoeiend kan zijn. Sinds ik met de bouw van dit huis ben gestart leef ik heel bewust in twee werelden tegelijk. Terwijl werk en privé in Nederland gewoon doorgaan, had ik minstens twee keer per week telefonisch contact met Suriname, las ik dagelijks het nieuws op Waterkant, De Ware Tijd Online en volgde ik de milieublog van Paul Kraaijer op de voet. De ontwikkeling van het milieubewustzijn en vooruitstrevendheid van de gemiddelde Surinamer zijn namelijk erg bepalend voor mijn uiteindelijke keuze om wel of niet in Suriname te gaan wonen. Daarnaast heb ik nog niet alle inboedel voor de inrichting verzameld, waardoor ik mezelf bij iedere neiging voor een nieuwe aankoop de vraag stelde: “Moet ik nou in een leven in Nederland of in een leven in Suriname investeren?”. Oftewel, ik was bezig met een mentale uitputtingsslag.
Maar nu heb ik het even los gelaten, ik leef weer voornamelijk in Nederland en laat de laatste werkzaamheden in Suriname maar rustig voortkabbelen. Gelukkig is het grote stuk dievenijzer achter het huis onlangs geplaatst, ik heb het zelf nog niet op de foto gezien, maar de geluiden zijn positief. Gelukkig, want de Ramadan is aangebroken, hetgeen betekent dat de moslim arbeiders niet op volle kracht kunnen werken.
Ik heb een donkerbruin vermoeden dat het trage verloop van de laatste werkzaamheden veel te maken heeft met het feit dat ik in Nederland zit en een zgn. Eurosurinamer ben. Maar daarover meer wanneer de werkzaamheden zijn afgerond.
Er zijn ook positieve ontwikkelingen.
Inmiddels is er weer een telefoonmast in district Para geplaatst, waardoor ik nu ook bereik heb op mijn buitenplaats in Powakka. Dat zet weer aan tot dromen…. want veel liever zou ik daar wonen dan in de stad. En ja, met al die mooie maar ook gevaarlijke natuur om je heen is telefonische bereikbaarheid toch wel een pré.
Verder heb ik in Amsterdam een ontmoeting gehad met een aantal bloglezers om eens te bomen over Bouwen in Suriname. Dat was heel geslaagd en ook verrassend, want ik heb weer wat bijgeleerd. Een van de aanwezigen had een trens rondom z’n hoekhuis en heeft vergunning aangevraagd en gekregen om zelf duikers te laten plaatsen en heeft zo het trottoir rondom z’n huis dus zelf drooggelegd. Ik had geen idee dat dit mogelijk was. Een andere aanwezige deelde de enorme verschillen in bouwoffertes met ons. Heel indrukwekkend, ik heb het dan over verschillen in tienduizenden. Weer een andere aanwezige vertelde over de tegenslagen die je als (blanke)Nederlander, oftewel betweter en geldboom, in Suriname kan ondervinden. En om dan een begin te maken met het bouwen van je droomhuis, dat is niet eenvoudig. Het lijkt me heel zinvol om vaker zulke ontmoetingen te hebben, maar ik vind het niet eenvoudig om iets dergelijks op touw te zetten. Als er bloglezers zijn die dit zouden willen en kunnen organiseren, dan hoor ik het graag. Soema kan’ org’a sanie?Vorige maand al heeft een bloglezeres op vakantie in Suriname foto’s van mijn traliewerk gemaakt, waardoor ik ook het dievenijzer aan de binnenkant van de slaapkamers te zien kreeg. Nogmaals dank, Lisette! Het dievenijzer zit hier aan de binnenkant en kan open; dit raam dient als vluchtweg in geval van brand.

Er komen trouwens steeds meer Surinaamse websites bij. Heel prettig als je nog geen idee hebt wat je wel of niet in Suriname kunt kopen:
Kuldipsingh voor verschillende bouwmaterialen.
Vifatrading voor bijv. tegels.
Home Shopping Delivery Service voor witgoed.
Mokiem Intermeubel voor diverse meubels (prijzen in Euro's)

Hier een interessant artikel over De voor- en nadelen van een wachter.

En ten slotte een bijzonder leuk filmje Zo bouw je een school in het oerwoud van Suriname.

Inbraakbeveiliging en ontsiering door dievenijzer

De laatste tijd is dievenijzer een topic in de e-mails die ik van bloglezers ontvang. Daarom heb ik besloten om er hier meer over te schrijven. En geloof me, ik zou er een boekwerk over kunnen schrijven, zo zeer heb ik me met deze kwestie bezig houden.

Ik meen dat het in de 80-er jaren was dat de wedloop op beveiligen met dievenijzer in Suriname begon. De oorzaak is elders beschreven en heeft een politiek gerelateerde oorsprong, en daar hou ik me op deze weblog liever niet mee bezig. Waar ik echter niet omheen kan is het feit dat de overheid de laatste decennia er niet in is geslaagd om een aantal algemene voorzieningen voor de bevolking te realiseren. Ik heb het dan bijvoorbeeld over afwatering, waterdruk, en criminaliteitsbestrijding. Resultaat is, dat je als burger met de middelen die je hebt daar iets aan gaat doen. Je verhoogt je perceel, je schaft een hydrofoor aan en als je het kan betalen plaats je dievenijzer.

Maar net zoals zoveel Eurosurinamers die in Suriname willen bouwen stuit het hele idee van dievenijzer mij tegen de borst.
Toen ik nog maar net met bouwplannen bezig was, was ik er van overtuigd: Ik ga het zonder dievenijzer doen. Al die beveiliging is toch alleen maar een uiting van angst. Ik wil daar niet aan toegeven.
Maar na een half jaar vakantie in Suriname ben ik toch op andere gedachten gebracht. Inmiddels heb ik het aanvaard, het is een noodzakelijk kwaad. En het beste wat je kunt doen, is om dan maar een leuk patroon voor je dievenijzer te kiezen.

Maar waarom dan dievenijzer? Kan het niet anders?
Ik denk zelf van niet, althans niet voor een vakantiehuis in Suriname, maar wie een andere werkbare oplossing heeft, mag het zeggen.

Eigenlijk is het, terwijl je in Nederland zit, niet zo goed voor te stellen dat dievenijzer nodig is.
Dat komt vooral omdat we hier niet zoveel kruimeldiefstal hebben, omdat het hier niet zo vreselijk warm is, en omdat de stroomvoorziening het hier niet zo vaak laat afweten.
Soms moet ik wel een beetje lachen als ik de vrolijke bloemenperken in Nederland zie, zo mooi aangelegd door de gemeentelijke diensten. Want ik denk dan, dat zou je in Suriname moeten proberen. In een mum van tijd is het door zwervers leeggeplunderd en worden de plantjes een paar straten verderop verkocht. Dus, ook als je even je terras onbewaakt hebt achtergelaten, zou het zomaar kunnen dat je bij terugkomst een lege plek aantreft waar eerst je slippers en je terrasstoel nog stonden. Volgens mij vind je in Paramaribo niemand meer die iets dergelijks niet al verschillende keren heeft meegemaakt. Daarom zijn tegenwoordig ook complete terrassen en balkons veranderd in kooien. Bron: Picasaweb.In ieder geval kan je dan je terrasmeubilair buiten laten staan.
Hier in Nederland doe je 's avonds voor je gaat slapen de deuren en ramen dicht. En ook hier zal je het laten om 's nachts op de benedenverdieping het raam wijd open te laten staan, zelfs al is het hartje zomer. In Suriname is het altijd hartje zomer en je wilt, als je niet met airconditioning slaapt, absoluut de ramen wijd open laten staan. Als je wel met airconditioning slaapt en de stroom weer eens is uitgevallen, dan wil je toch ook niet met een onveilig gevoel gaan slapen. Het enige antwoord dat ik voor zo'n situatie kan bedenken is: dievenijzer.
Maar met al dat dievenijzer ben je binnen de kortste keren wel gevangen in je eigen huis. Wat doe je als er brand uitbreekt?
Zorgen dat je dievenijzer eenvoudig van binnen opengaat en erg moeilijk van buiten!

Ik heb dus zo goed en zo kwaad als ik kon voor het laatste gekozen. Daarnaast laat ik ook een inbraakalarmsysteem door PPS installeren. Ik heb begrepen dat zij vrij snel reageren bij een alarm, dus heb ik ervoor gekozen mijn vakantiehuis via hun te beveiligen. Want dan heb ik ook nog de kans dat de dader wordt opgepakt en ik m'n spullen niet kwijtraak.
Overigens is een inbraakalarm na een lange stroomonderbreking ook niet meer betrouwbaar; ook batterijen en UPS-sen hebben hun beperking. En zoals zovelen weten, zijn er met regelmaat lange stroomonderbrekingen in Suriname.

Woon je in Suriname, dan kan je in plaats van een inbraakalarm, naast je dievenijzer een goeie waakhond nemen.
Met een goeie waakhond bedoel ik, een waakhond die niet om het minste geringste begint te blaffen en daarmee de buurt terroriseert. Daardoor zal ie weinig kans lopen vergiftigd te worden.
Je kan naast je dievenijzer ook een permanente wachter in dienst nemen. Maar ja, wie genoeg te besteden heeft, heeft sowieso meer mogelijkheden.
Je kunt je ook, netals de rijke burgerij in Paramaribo achter heel hoge muren met prikkeldraad en camerabewaking verschuilen. Of je bouwt je huis op zo'n beveiligd kavelproject. Maar ook daar heb ik weinig tralieloze woningen gezien. Je moet natuurlijk ook op de bewaking kunnen vertrouwen.

Misschien zijn er wel minder ontsierende manieren om je huis te beschermen tegen diefstal, maar hoe dan ook zal je de volgende vier factoren in acht moeten nemen:
- Kruimeldiefstal; alles wat (overdag of 's nachts) vrij toegankelijk is en een paar SRD kan opleveren, kan je zo kwijt zijn.
- Regelmatig stroomuitval; je kunt er niet op rekenen dat je alarmsystemen altijd zullen werken.
- De hitte; ook 's nachts als je slaapt moeten de ramen open kunnen.
- Brandveiligheid; zorg dat je zelf, waar je ook bent in huis, snel naar buiten kunt.

Natuurlijk heb ik ook andere ideeën de revue laten passeren, zoals mechanische rolluiken van traliewerk, die je dan zodra je er zin in hebt helemaal kunt openzetten. In de avonduren of als je alleen thuis bent kan je deze dan naar beneden halen. Of een tip die ik van iemand heb gekregen, om vlakbij het draaimechanisme van de shutters staalstaven te plaatsen, waardoor de staven nauwelijks opvallen. Als mijn budget toereikend was en ik langer in Suriname zou zijn gedurende de bouw, dan had ik ook voor een dergelijk systeem gekozen. Ik weet wel dat ik gedurende het hele traject erbij zou moeten zijn voor de juiste instructies. Want zoals uit mijn vorige blog blijkt, gaat het al mis bij een redelijk simpel dievenijzerpatroon. Zodra je speciale wensen hebt, en zeker als je het netjes en duurzaam wilt, dan moet je er in Suriname in de meeste gevallen met je neus bovenop zitten. Er is ontzettend veel mogelijk in Suriname, maar een catalogus waaruit je kunt kiezen, zal je zelden tegenkomen.
Ik heb ook geen enkel bedrijf gevonden dat zich diep heeft gespecialiseerd of geautomatiseerd in dievenijzer. Sterker nog, dit is het advies dat ik in Suriname kreeg: Als je dievenijzer bij een huis ziet dat je aanspreekt, dan kan je het beste bij de bewoners aankloppen, vragen wie het voor ze heeft gemaakt, en zo contact maken met de lasser in kwestie. Ik heb dat niet gedaan, en dat is waarschijnlijk mijn fout geweest. Het eerste patroon is goed gegaan, want ik was toen in Suriname om de definitieve tekening goed te keuren. De lasser kwam ook toen met een suggestie waarin m'n patroon was omgevormd, en daar bedankte ik toen voor. Deze tweede keer was ik er niet, en is het misgegaan. Dit heeft trouwens niet met de onkunde op het gebied van laswerkzaamheden te maken. Want het laswerk zelf ziet er heel goed uit. Het is puur een communicatiekwestie. Ik denk dat als iemand nu naar "mijn" lasser toestapt voor het patroon dat hij voor mij heeft gemaakt, dat ze dan ook dat juiste patroon krijgen.

Vanuit Nederland heb ik vanuit verschillende hoeken geprobeerd prijzen en offertes op te vragen voor het maken van dievenijzer. Dit is me niet gelukt. Mijn conclusie waarom het niet is gelukt: de lassers werken grotendeels met een foot-in-the-door techniek, ze willen geen kostenloze offerte opstellen, maar meteen met een afspraak de opdracht binnenslepen.

Nog steeds doe ik een oproep aan alle bloglezers. Als iemand andere ervaringen heeft of andere goed werkende oplossingen, dan hoor ik het graag.
Wat ik hier verwoord zijn mijn ervaringen, maar ik heb zeker de wijsheid niet in pacht.

SITES OVER ANGST, INBRAAKBEVEILIGING EN CRIMINALITEIT IN SURINAME
- Dagblad Suriname: over angst en criminaliteit in Suriname (2004)
- Een anti-criminaliteitsplan voor Suriname (2004), m.n. par. 5.2
- Anekdotes over inbraak in Suriname (2005)
- Wetgeving zelfverdediging bij inbraak of roof in eigen huis (2008)
- Inbraakcijfers Suriname 2008
- Forum Mamjo: criminaliteit in Suriname (2008)
- Korps politie Suriname: Inbraakpreventie
- Een andere blog over traliewerk

Gevangenis

Bouwen op afstand is niet eenvoudig. Dat blijkt nu maar weer. Het dievenijzer patroon dat ik de laatste keer in Suriname heb achtergelaten voor de grote schuiframen en schuifdeuren is ver te zoeken in het resultaat dat ik afgelopen weekend op de foto’s te zien kreeg. Nu had ik wel begrepen dat er hier en daar een extra spijltje geplaatst zou worden voor de stevigheid, maar ik had niet verwacht dat daarmee mijn hele patroon om zeep geholpen zou worden.Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wederom flinke communicatiestoornissen en het grote gebrek aan controle vanwege de afstand. En ik merk het keer op keer, zodra mijn wensen met smaak te maken hebben gaat het geheid mis. Soms in mindere mate, en soms heel wat meer, zoals nu. De teleurstelling is groot en het zal ook allemaal weer vervangen moeten worden, want dit is niet wat ik wil.
Ik heb nu met de lasser afgesproken dat het laatste grote stuk dievenijzer aan de achterkant van het huis niet wordt gemaakt zonder mijn persoonlijke goedkeuring. De lasser treft trouwens niet veel blaam. Hij heeft het uiteindelijke ontwerp door mijn familie laten goedkeuren. Wat ik echter niet begrijp is dat hij juist met dit ontwerp is komen aanzetten, waar ik heel duidelijk van heb laten merken dat het mij een gevangenis gevoel gaf en ik dat echt niet wilde.
Hierboven: de inspiratiefoto die ik de lasser heb laten zien, mijn ontwerp voor 1 raam, de uiteindelijke uitvoering.

Zo te zien is het dievenijzer wel netjes geplaatst en het framewerk is sowieso nog goed te gebruiken. Het wordt wel een hele klus om het te laten vervangen, en deze klus schuif ik maar even voor me uit. Voor degene die zich afvragen waarom er openslaande delen in het dievenijzer zitten: om het gevangenisgevoel ietwat opzij te kunnen zetten en om de enorme ramen eenvoudig schoon te kunnen maken.

Met dit ongewenste dievenijzer patroon komt het idee voor een mooi vliegengordijn, weer helemaal opzetten. Dit plan had ik na mijn laatste bezoek in Suriname opgegeven vanwege de sterke wind die er in de woonkamer waait, maar misschien is er wel een zwaarder soort dat niet alle kanten opwaait. Je kunt hier in Nederland trouwens zelf je eigen vliegengordijn ontwerpen: http://www.vliegengordijnen.nl.

Een aantal weken geleden is overigens de aanleg van elektriciteit door het EBS goedgekeurd. Dus kan nu de bouwstroom opgezegd worden en de stroom omgeleid worden naar het huis.

Steeds minder te melden

Er valt steeds minder te melden over de bouwwerkzaamheden, want er zijn er niet zoveel meer. De lasser is aangespoord wat vaart te maken met het dievenijzer, want deze moet af zijn voordat ik met de inrichting begin. Inmiddels is het dievenijzer aan de binnenkant van de grote schuiframen geplaatst en nu is die voor de schuifdeuren in de maak. Nadat bloglezer Edo de lelijke bouten voor het dievenijzer in mijn kozijn zag, kreeg ik een waardevolle tip:

Een raad over je dievenijzer (want het is inderdaad lelijk, die knobbels, om over het schoonmaken van de kozijnen met al die uitsteeksels maar niet te praten);
Laat de gaten aan de binnenkant ongeveer anderhalve centimeter diep tot (bijvoorbeeld) 3 cm breed uitboren. Laat de staven afzagen totdat ze BINNEN het kozijn vallen, doe een ring (Sur. ;"washer") onder de moer en vul het geheel met houtvuller (eerst het metaal met menie behandelen anders gaat het in het kozijn roesten).Bijgevoegde tekening verduidelijkt het misschien wat. Dit moet prima haalbaar zijn voor jouw aannemer en mits je goed hout gebruikt hebt voor de kozijnen verzwakt het de constructie niet.

Ik heb de lasser hierop geattendeerd. Mogelijk kunnen we dit nog toepassen bij de schuifdeuren, want voor het dievenijzer dat binnen zit was het niet van toepassing.

Mijn granito aanrecht schijnt al een week of wat af te zijn. Dit heeft totaal 3 maanden geduurd. Ik belde nog naar de firma BEM om na te vragen of dit de gangbare levertijd was. Nee, werd er gezegd, het kan in 3 weken, maar er was geen wit cement, en er heeft een reorganisatie plaatsgevonden, toen ontbrak er toch nog een staander, en was er weer geen wit cement, en het aanrecht kan deze week nog niet geïnstalleerd worden, want de monteur heeft een sterfgeval in de familie. De prijs was wel wat naar beneden gegaan.
Een andere bloglezer heeft bij DoeHetZelf aan de Kasabaholoweg een keuken laten maken van MDF kasten en een kunstmarmer werkblad (zie tekening). Wachttijd om te maken was 10 werkdagen, de totale lengte van het werkblad is 5 meter. En dit voor 2750,- euro.
Hier in Nederland ben ik bezig wat spulletjes voor de inrichting aan het verzamelen.
Er zijn heel veel zaken om rekening mee te houden als je in Nederland inkopen doet voor je huis in de tropen. Immers, de materialen die in het Nederlands klimaat goed gedijen kunnen binnen korte tijd lelijk en onbruikbaar worden in een tropisch klimaat.

Hout
Als je in een houtzagerij of houtmarkt in Suriname staat, bijv. De Eenheid, dan zie je heel veel houtsoorten die je hier zelden zal tegenkomen; wana, purperhart, rode locus, walaba, kopi, gele kabbes en ga zo maar door.
Plaatmateriaal zoals we hier in de Praxis of Gamma tegenkomen, zie je daar niet veel, want alleen plaatmateriaal op basis van hardhout zal het in de tropen overleven. Dus de meeste meubels van Ikea die voornamelijk uit (niet vochtbestendig) plaatmateriaal bestaan kan je wel vergeten in Suriname. Dit geldt natuurlijk niet voor de meeste badkamerkastjes, want die zijn vochtbestendig gemaakt. Ook zag ik laatst bij Ikea een tafeltje met een aluminium voet en een tafelblad van vochtbestendig MDF (Billsta). Die zal het in Suriname ook wel overleven. Op de Belgische site van Orga staat een fraai overzicht van verschillend plaatmateriaal dat geschikt is voor het West-Europees klimaat, maar dit is dus, zonder vochtbestendige behandeling, onbruikbaar in Suriname; het zal daar binnen korte tijd uitzetten.
Dat wil niet zeggen dat er in Suriname geen spaanplaat of triplex wordt gebruikt. Ik kwam een ontzettend leuke site tegen van Bruynzeel Suriname met plattegronden van Bruynzeel woningen die in Suriname zijn gebouwd. Daar las ik o.a. dat in de 60-er jaren baboenhout uit Suriname naar Nederland is verscheept om de geschiktheid voor fabricage van triplex te onderzoeken. In Suriname werd dit Bruynzeel-triplex genoemd.

Metaal
Zit er metaal in je meubelstuk, keukengerei of gereedschap voor Suriname verwerkt, dan wil je natuurlijk niet dat het gaat roesten. Aluminium en roestvast staal hebben daarom mijn voorkeur.
Overigens kan je ook in Suriname bouwen met staalconstructies.
De firma Vasco Profiles schijnt in Suriname met staalconstructies goedkoop te bouwen, bijvoorbeeld een woning van 120 m2 voor 35.000 Euro. Hun stalen profielen zijn voorzien van beschermlagen (bijv. Aluzink) en tropenbestendige coatings.

Ongedierte
Als je al vaker op mijn weblog hebt gelezen dan is het je vast opgevallen dat ik een beetje gefixeerd ben op ongedierte. Als je in Suriname gaat wonen, dan zal je hoe dan ook met ongedierte moeten leren leven. Dat deel heb ik geaccepteerd, maar ik wil er wel van alles aan doen om die kleine beestjes te kunnen zien. Dus probeer ik zoveel mogelijk donkere hoekjes, gaten en spleten te voorkomen door het meubilair en de plaatsing zorgvuldig te kiezen. Als het mogelijk was en niet zo raar zou staan, zaten er wat mij betreft onder elk meubelstuk wieltjes.

Ademen
In een vochtig klimaat moet alles, levend en niet levend, goed ademen en luchten, of je krijgt heel snel met schimmel te maken. Ik heb verschillende kastjes onder wastafels in hotels en appartementen in Suriname even geopend om het daarna zo snel mogelijk weer te sluiten. Ze waren altijd ontzettend muf!! Dat werkt gewoon niet in Suriname. Maar ook je huis zelf moet kunnen ademen. Zoals mijn eigen oma zei: “Je moet snel in het huis gaan wonen, anders “a ‘oso o smoeroe”.

Verschepen
De spullen die ik aan het verzamelen ben zal ik uiteindelijk ook moeten verschepen. Van een bloglezer kreeg ik wat informatie over het verschepen van inboedel.
Via www.transolution.net shipping heeft hij 10 m3 aan inboedel verscheept, voor een bedrag van 2500 euro, dat was inclusief douane heffingen.
Voorheen kon men ook via Central Freight Services Nederland inboedel verschepen naar Suriname, maar afgelopen maand zag ik dat het bedrijf in Nederland failliet is gegaan en dat het vervolgens was overgenomen door een ander bedrijf. In een van de reacties op het artikel op Waterkant staat dat CFSN onder een andere naam doorgaat. Ik ken de ware toedracht niet, maar ik neem de waarschuwingen op Waterkant wel serieus.

Foto's en afscheid

Mijn collega is terug uit Suriname en, ja hoor, wel met 1 gigabyte aan foto's en filmpjes van m'n huisje in Suriname. Dankjewel Maarten!!!! Een dubbele portie zelfgemaakte Javaanse bami komt je binnenkort tegemoet!
Ja, zoveel foto's, dat was voor mij natuurlijk smullen. Maarten heeft als een ware opzichter foto's genomen en gefilmd. In een van de filmpjes zag ik zelfs hoe hij een kleine zwart beestje met zijn vinger wegveegde om te kijken of het een vlek was. De knelpunten staan er dan ook netjes op.Maar ook vele plaatjes waar ik lyrisch van werd. Zoals het patroon van het dievenijzer. Dat is precies zoals ik het voor ogen had. Dat de bevestiging (op de foto nog zonder knop) door het kozijn niet erg mooi zou zijn wist ik gelukkig vantevoren.

Een andere collega vroeg zich af waarom we het dievenijzer niet in de muur bevestigen middels chemische verankering. Wie het weet mag het zeggen, ik heb er in ieder geval nog nooit iemand over gehoord in Suriname.

Ook de bovenluiken aan de voorkant van het huis zien er geweldig uit. Evenals het vele schilderwerk, met name de deuren. Ik had vernomen dat de deuren niet goed meer sluiten omdat het hout is gaan krimpen. Op de foto's is daar helaas niets van te zien.De wachter had overigens heel veel moeite om afscheid te nemen van zijn fantastische baan in de Apollostraat.
Hij zat er inmiddels ook al een jaar, en het is begrijpelijk dat hij erg gehecht was geraakt aan zijn maandelijkse inkomen.
Hij heeft ook zwaar geprotesteerd door zo goed als iedereen in zijn werkomgeving, inclusief de "aannemer" die hem aan deze baan heeft geholpen, in een kwaad daglicht te zetten. Uiteraard kreeg degene die zijn baan heeft overgenomen de volle laag, maar ook mijn tante, zijnde mijn financieel manager, is ronduit uitgescholden.
Hoe dan ook, gedurende het jaar, heeft hij het werk waarvoor hij was ingehuurd naar behoren uitgevoerd.
Hij heeft het jammer genoeg niet slim aangepakt, want ik zal hem werkelijk aan niemand aanbevelen. Dit in tegenstelling tot de aannemer en de schilder. Een stuk of zeven bloglezers hebben al om het telefoonnummer van de aannemer gevraagd en gekregen, en drie kregen de gegevens van de schilder.

Toezicht en Tegenslag

Tja, het kan niet altijd goed gaan, en de afgelopen week ging het even wat minder in de Apollostraat.
Als er nou in Nederland iets wordt geïnstalleerd of in Suriname, of waar dan ook, eigenlijk moet er altijd iemand bij zijn om te kijken of de installatie wel goed loopt.
Fouten zijn mensenlijk, en de eisen van de installateur zijn zelden zo hoog als die van de eigenaar.
Zo kwam het dat er toen het eerste stuk dievenijzer werd geïnstalleerd en noch mijn tante, noch de schilder aanwezig waren, het ijzer ondersteboven werd aangebracht en bij het boren van het kozijn het hout is gespleten.Het eerste, da's niet prettig, maar dat kan ik me enigzins voorstellen dat het gebeurt, de gaten zullen nu weer gedicht moeten worden. Maar het tweede, daar heb ik meer moeite mee. Als ik weet dat je eerst met een kleine boor moet beginnen alvorens met zo'n joekel van een boor in een smal stuk kozijn te gaan boren, hoe komt het dan dat de installateur dat niet weet? Nou goed, ik heb er op aangedrongen dat er eerst met kleinere boortjes wordt gewerkt, en of dat nu is gebeurd of niet, de andere 3 stukken zijn nu netjes geïnstalleerd, en deze keer ook onder toezicht van de schilder.De foto's zijn later toegevoegd (19-05-08).

De tweede tegenslag zal ik iets diplomatieker beschrijven. In mijn vorige post schreef ik nog dat de voordelen van een wachter de nadelen ontstijgen. Dat onderschrijf ik nog steeds, maar feit is dat de wachter in kwestie dringend opgevolgd moest worden. Een wachter hoort passief en, indien nodig, actief het huis te bewaken en deze wachter werd gaandeweg, vooral 's nachts en in het weekend steeds "proactiever", en inmiddels was hij niet echt de favoriet van de buurt. Een tijdje terug was de politie al langs gekomen met een waarschuwing en onlangs hebben de buurtbewoners er meer werk van gemaakt. Gelukkig heeft zich ook meteen een rustigere andere wachter aangemeld.

Het schilderwerk gaat bijzonder goed. De schilder krijgt ook verschillende baantjes in de buurt aangeboden, da's een goed teken. Hij zou het wel leuk vinden als iemand een filmpje van zijn werk voor mij zou kunnen maken en opsturen. Komt dat even goed uit. Een collega van mij gaat binnenkort naar Suriname en heeft beloofd dat hij met een filmpje terugkomt.

Langzaam maar zeker

Gisteren heb ik nieuws ontvangen dat afgelopen weekend de eerste stukken dievenijzer zijn geplaatst. Dat was een opluchting. Hopelijk komt er nu wat vaart in. Ik heb begrepen dat de lasser er flink wat werk aan heeft, maar dat het resultaat er ook wel mag zijn. Hij heeft nog een heel eind te gaan. Dat betekent dat ik ook nog genoeg tijd heb voor mijn inrichtingsplannen, want het inrichten begint pas wanneer het huis goed beveiligd is. De schilder is al bijna klaar, hetgeen betekent dat de wachter nu wel heel voorzichtig mag worden met het verslepen van alle huisraad en tweewielers die hij inmiddels in en rondom het huis verzameld heeft. Dat is tot nu toe niet zo fantastisch gegaan, dus het valt nog te bezien of dat nu goed gaat. Zoals ik al eerder zei, er zijn voor- en nadelen aan een constante wachter, maar tot nu toe hebben de voordelen absoluut de overhand.
Ik heb nog flink heen en weer gebeld naar Suriname in verband met het granito aanrecht. Ik schrok me wezenloos toen ik ineens hoorde dat er tegels in de keuken verwijderd moesten worden om het aanrecht waterdicht tegen de kant te krijgen, want de voegkit zou niet pakken op de gladde tegels. Ik heb mijn contactpersoon bij BEM kunnen overtuigen dat ik het desnoods zelf kit wanneer ik weer in Suriname ben, maar dat er echt geen tegels verwijderd mogen worden. Overigens, even ter informatie, ik geloof dat ik het nog nergens heb vermeld; bij het betegelen heeft Wahab nergens tegellijm gebruikt. In Suriname betegelt men gewoonlijk met cement.
Onderstaande foto heb ik van een weblog lezer ontvangen (met dank!) die onlangs in Suriname was en m’n woning heeft opgezocht. De zichtbare vorderingen zijn de geschilderde roodbruine stoot/spatrand en de geschilderde regenpijpen. De wachter zit er erg relaxed bij in het grote raam. Ik weet dat ie daar een heerlijke wind opvangt.

Inrichting op afstand

Daar zit ik dan, hartje Amsterdam, lekker warm bij de verwarming, buiten een grijze grauwe lucht en een koude regen die op mijn dakraam klettert. Best knus hoor, maar dan Suriname, waar het nu 30 graden warm is met een heerlijk briesje en strakblauwe lucht, én waar een splinternieuw huis op mij wacht om ingericht en bewoond te worden. Dit is hét moment om in je nieuwe huis rond te lopen, om lekker te brainstormen over de inrichting en daarmee aan de gang te gaan. Dus geloof me, het is leuk te horen hoor, als een goede kennis op vakantie in het huis rondloopt en even belt om te laten weten hoe mooi het er uit ziet, maar makkelijk is het niet. Deze kennis was vooral onder de indruk van het tegel- en schilderwerk en heeft meteen de gegevens van de schilder genoteerd. De mensen die aan de achterzijde aan het bouwen zijn hebben ook al afspraken met hem gemaakt.

Ik heb helaas geen foto's maar ik ben gisteren wel bijgepraat over de status in Suriname. De schilder heeft de roodbruine stoot/spatrand aan de onderzijde rondom het huis geschilderd. Hij had daarbij een hulpje maar die heeft hij weer weggestuurd, want die deed meer kwaad dan goed. Het vocht dat nog in de onderste stenen zit geeft problemen bij het schilderen; de verf pakt niet goed. Dus daar moeten we in de droge tijd nog eens goed naar kijken. De schilder had me dit overigens al uitgelegd, dat dit wel eens problematisch kon worden, en dan had ik nog wel geluk, want soms heeft men dit ook binnen.
Planning is dat dit weekend de eerste delen dievenijzer worden geplaatst. Ik heb nu al gevraagd om foto's, want ik heb hier zoveel tijd in gestopt, het dievenijzer. Het laatste wat ik wil is dat dit vriendelijk ogend huis door al dat dievenijzer plotseling het uiterlijk van een gevangenis krijgt. Het wordt dus spannend. Er zijn in de afgelopen weken 's nachts weer twee keer dieven in de buurt gesignaleerd; een autoraam van de directe buren is daarbij stukgeslagen, de hond van de wachter zou de dief hebben weggejaagd.
Van de week is BEM langs geweest om opnieuw opmetingen te doen voor het granito aanrecht. Ik was opgelucht te horen dat er weer een meting heeft plaatsgevonden, want bij de eerste meting, waar ik zelf bij was, kreeg ik het even benauwd toen ik zag dat er een paar centimeter hoogteverschil zat tussen het begin en het einde van de rolmaat van de installateur. Natuurlijk heb ik er wat van gezegd en later mijn contactpersoon hierop geattendeerd, maar ook dat blijft spannend, want het midden tussen de twee spoelbakken (die ik heb aangeleverd) moet precies uitkomen op het midden tussen de koud- en warmwater aansluiting aan de muur. En bij de plaatsing van de staanders mogen er geen donkere nissen ontstaan als uitnodiging voor ongedierte. Mijn tante is volledig op de hoogte van deze wensen en ik hoop van harte dat ze bij de installatie aanwezig kan zijn.
Het geheel wordt een stukje duurder trouwens omdat er "staanders" en installatiekosten bijkomen (aanrecht zelf SRD 907,-, staanders 1300,-, installatiekosten nog onbekend).
Assuria heeft inmiddels ook een offerte uitgebracht. Ik heb voor een overeenkomst in Euro's gekozen. Andere opties zijn SRD en USD. Dat betekent dat ik in Euro's betaal en ook in Euro's zou worden uitbetaald. Nu zonder inboedel, bedragen de kosten (voor alle rubrieken) 99,- euro per jaar. EBS heeft de bekabeling nog niet gekeurd, dus kan de bouwstroom nog niet omgeschakeld worden naar het huis en kan ik PPS nog geen ok geven voor de installatie van het alarmsysteem. Installatiekosten van het alarmsysteem zijn trouwens geraamd op 930,- USD, excl. kabelgoten. Optioneel is brandalarm (380 USD), draadloze zendapparatuur (345 USD) en stabilisator stroomschommelingen (65 USD). Per maand kost de aansluiting op de meldkamer 17 USD, incl. uitruk-service, inspectie en onderhoud kost jaarlijks 85 USD. Men kan profiteren van kortingen bij jaarabonnementen.
Half maart is de trens achter de Apollostraat door Openbare Werken schoongemaakt. De dragline die daarvoor wordt ingezet wil wel eens de buizen voor waterafvoer beschadigen. Die van mij zijn deze keer gespaard gebleven maar die van de bouwende achterburen zijn beschadigd. Dit is niet te zien op de foto (overigens met dank aan Rene).

Natuurlijk kan ik me van hieruit alvast voorbereiden op de inrichting. Het importeren van electrische apparaten is daarbij een apart hoofdstuk. Want ook al heb je een 220 Volt aansluiting, dan wil dat nog niet zeggen dat de 220 Volt altijd wordt bereikt, en ook de frequentie (Hz) kan roet in het eten gooien. Gelukkig is dit al goed gedocumenteerd op internet: http://www.info-suriname.com/Emigreren/verhuizen.htm. Nog een aandachtspunt: schaf je in Nederland een fornuis of gaskookplaat aan, dan zal je die ook moeten laten ombouwen van aardgas naar buta-gasaansluiting.

Intussen zit ik me blind te staren op een prachtige design mini-keuken die ik maar wat graag zou laten nabouwen naar een tropische variant. Optie B is nog altijd de Udden keuken van Ikea.

Motivatie en Kostenplaatje

Omdat een tweetal vragen mij met enige regelmaat worden gesteld door lezers van deze weblog, zal ik ze hier beantwoorden.
Hoe ben ik ertoe gekomen om een huis te (laten) bouwen in Suriname? Wat heeft het me gekost?

Het zijn best persoonlijke vragen, en natuurlijk heb ik het recht om ze niet te beantwoorden. Maar vanaf het begin ben ik zo open mogelijk geweest over dit bouwproject, en dit wil ik graag voortzetten. Want kennisoverdracht is en blijft mijn doel, en dan zal je toch wat moeten prijsgeven.

Een huis bouwen in Suriname.
Het begon met een vakantie naar Suriname bijna 10 jaar terug. Ik was vaker op vakantie geweest, maar deze keer was het anders. Ik stapte uit het vliegtuig op Zanderij en er ging iets door me heen. Dit soort gevoelens zijn moeilijk te beschrijven, en ik zal hier ook geen poging wagen, maar een ding was duidelijk, ik voelde dat ik in Suriname thuishoor. Daarna ging ik vaker naar Suriname op vakantie en het gevoel werd alleen maar sterker. Terwijl ik als kind voornamelijk in de stad bleef, ging ik nu tijdens de vakanties naar het binnenland en ik was overweldigd door de schoonheid van de natuur. Ik weet nog dat ik na een vijfdaagse trip naar Palumeu met tranen in de ogen in het vliegtuig terug naar Paramaribo ging. En hoewel ik nu heel pragmatisch aan het bouwen ben in Paramaribo, ligt mijn hart niet daar,het liefst woon ik buiten de stad, in een mooi houten huis midden in de natuur,maar met alle mogelijke ecologische technische snufjes om ook daar van luxe te kunnen genieten. Maar ook als je daar woont, zal je af en toe wel de stad in moeten om voorraden in te slaan. We hebben in dat jaar nog het perceel van mijn moeder bezocht, maar we hadden er toen nog helemaal geen plannen mee. De jaren verstreken, ik kreeg de mogelijkheid een stuk grond te kopen (grondhuur) bij Powakka en op mijn werk schreef ik mij in voor verlofsparen. Ik heb toen 3 1/2 jaar lang 4 uur per week extra gewerkt tot ik uiteindelijk een half jaar vakantie had opgespaard. Ik realiseerde me heel goed dat na 32 jaar wonen in Nederland ik aardig verwesterd was en ik had al verschillende verhalen gehoord van mensen die hun leven afsloten in Nederland en terug gingen naar Suriname om er vervolgens achter te komen dat ze daar toch niet konden aarden. Nee, dat mocht mij niet gebeuren. Dus ging ik voor een half jaar naar Suriname. Na dit half jaar was m'n conclusie echter: Nee, ik kan nog niet in Suriname wonen; ik mis teveel efficiëntie, kwaliteit, service verlenend denken. Maar ik zag wel dat met het enorm opkomend toerisme dit gaandeweg aan het veranderen was. Ik zag mezelf dus wel over enkele jaren in Suriname wonen, maar dan moest ik wel m'n eigen huis hebben. Het liefst zelf gebouwd, want ik zou moeite hebben me aan te passen aan de gangbare manier van wonen en leefstijl in Suriname. Indeling van de huizen, inrichting, leefwijze, dat is in Suriname vaak anders dan wat ik mezelf voor ogen hou. Zoals ik het zie, is de bouw en leefwijze in hedendaags Suriname vaak geënt op Noord-Amerikaanse standaarden.
Terwijl men eigenlijk, vind ik, veel beter de tropisch Australische of Aziatische stijl zou kunnen overnemen. Dit vraagt natuurlijk om wat voorbeelden. Bijvoorbeeld, ik zie het nut niet in van de vaak donkere zitkamer in een huis in de tropen, vandaar de leefruimte met de grote ramen voorin, wat doet denken aan een groot binnenterras. Ik heb gekozen voor veel doorwaai mogelijkheid en hoog plafond om het huis koel te houden. Inrichting en leefwijze: Ik hou van efficiency, vandaar de flexibele indeling en er komen grote loungeachtige banken in de voorkamer waar je ook op zou kunnen slapen. Ik probeer zo weinig mogelijk donkere hoekjes te creëren voor ongedierte, dus geen inbouwkeuken. Maar goed, nog even een stapje terug. Tijdens mijn half jaar vakantie in Suriname ben ik dan toch met wat spaargeld begonnen met bouwen op het perceel van mijn moeder, en toen het spaargeld begon op te raken ben ik een lening aangegaan. Gaandeweg het bouwproject hebben we besloten dat het perceel beter op mijn naam kon staan. Dit hebben we dan via een notaris in Suriname laten doen.
Eerlijk gezegd, weet ik het werkelijk niet, of ik over een half jaar, 3 jaar of 10 jaar werkelijk in Suriname zal wonen. Ik zie wel hoe het loopt, maar intussen zorg ik wel dat het kan zodra ik het wil. Vandaar dus de flexibele indeling van het huis. Als het af is kan ik zelf voorin wonen en de twee achterste woonunits verhuren, bijvoorbeeld via Cynthiarentahouse*. Ik kan door een tussendeur vrij te maken twee units samenvoegen als dat nodig mocht zijn. Maar ik zou ook het hele huis als geheel zelf kunnen bewonen. Als ik uiteindelijk beslis om buiten Paramaribo te gaan wonen, kan ik m'n intrek nemen in de kleine woonunit achterin en het grote merendeel verhuren.

Het kostenplaatje
Met financiën omgaan is niet mijn sterkste kant. Desondanks denk ik dat ik waar voor mijn geld heb gekregen. Wanneer het huis af is, ben ik om en nabij 75.000 euro kwijt. En wat heb ik daar dan voor? Ongeveer 145 m2 woonruimte met drie twee-persoons appartementen (1 groot en 2 klein) met totaal 3x bad, 3x wc, 3x keuken, 3x zitkamer, 3x slaapkamer, 3x terras en een serviceruimte. Het huis is twee stenen hoger dan de gemiddelde laagbouw woning, en bij constructie en vloertegels heb ik geïnvesteerd in extra kwaliteit. Het huis is rondom geplaveid, er is dievenijzer en hekwerk. Gedurende het hele bouwproject is ook een wachter gefinancierd voor 9 euro per dag. Eens hoop ik de kosten per bouwfase goed op papier te hebben, maar dat gaat nog even duren. Voor deze berekening heb ik alleen gekeken naar wat ik er totaal in heb gestoken. Zoals ik al eens eerder heb vermeld, de "aannemer" heeft mij voor we begonnen laten weten dat een dergelijk huis in Suriname ook voor de helft van het bedrag gebouwd kan worden, maar dan ga je wel met inferieure materialen werken. En deze "aannemer" zou dan ook niet voor mij bouwen, want dat zou z'n eer te na zijn.

* Anno 2009 is dit voor mij geen optie meer, aangezien ik uit betrouwbare bron heb vernomen dat deze instantie richting de huiseigenaren geen zuivere koek meer is.

Advies

Ik heb net hier op Zanderij mijn laatste post in Suriname geschreven, en kon net nog op de pc met internetverbinding. Ik vlieg over een uurtje en heb nog steeds wat te vertellen.

Vandaag heb ik bij Fernandes 3 mooie wastafels besteld. Ik heb kunnen regelen dat ze volgende maand worden geleverd.
Bij Kersten heb ik tal van foto's genomen en namen van de Olympia kranen. Ik heb al alles geinventariseerd wat ik wil aanschaffen.Wastafel zonder bijbehoren: SRD 151,-, kraan in deze combinatie SRD 198,-.

Off topic: Ik kon het niet laten ook nog een Orichinees Casio horloge voor 25 SRD (6 euro) te kopen.

Nu het bouwproject tegen het einde loopt en ik terugblik op alle stappen in dit proces, kan ik wat algemene conclusies trekken over Bouwen in Suriname.
Ik heb gekozen voor een eigen ontwerp, een eigen indeling van het huis, en hier en daar aparte materialen. Ik had ook bij een van de aannemers in Suriname een standaard model huis kunnen kiezen. Ik denk dat een aantal dingen veel eenvoudiger waren geweest. Want zodra het "anders" is, is alles anders. Ik denk dat ik het 't beste zo kan omschrijven. Zie het als een kast die je zelf hebt ontworpen. Je kiest zelf de afmetingen, je kiest de materialen. Vervolgens ga je naar de Praxis of Gamma, je laat alles op maat snijden en koopt zelf de schroeven, scharnieren, knoppen, enz. Je moet zelf voor vervoer zorgen. En vervolgens zet je het zelf in elkaar, je gaat op zoek naar de juiste verf en schildert het. Nu, bij het bouwen van een huis in Suriname zal je je met al deze zaken bezighouden, behalve het daadwerkelijke in elkaar zetten van de kast en het schilderen zelf. Denk niet dat men er zelf over zal nadenken en je zal adviseren om het of deze of gene manier te doen. Of laat ik het zo zeggen, ik kreeg veel advies, maar meer vanuit emotioneel of esthetisch oogpunt, niet vanwege een goed onderbouwde theorie over kwaliteit of duurzaamheid ofzo. Natuurlijk waren er wel uitzonderingen; hoewel het proces heel lang heeft geduurd, kreeg ik goed advies van de tekenaar van Openbare Werken. Ik kreeg ook heel goed advies van de "aannemer" over de bouwmaterialen, heel goed advies van de notaris, van Assuria en van PPS (beveiliging). De laatste twee werken op een Westerse manier, de notaris heel gedegen met een Surinaams vleugje (mijn persoonlijke voorkeur). Overigens kreeg ik vandaag bij Kersten ook heel goed advies over kranen.
Mijn advies is daarom: als je op deze manier gaat bouwen in Suriname, pas je instelling dan aan, hou er rekening mee dat je met bijna alle processen bij de bouw wordt betrokken. Gaandeweg heb ik dit moeten leren, soms was ik werkelijk verbaasd met hoeveel dingen ik werd lastig gevallen en in hoeveel zaken ik me moest verdiepen. Tegen wil en dank ben ik nu een stuk wijzer geworden.

Overigens is de Bouw en Woonkrant van Suriname niet meer gratis. Ik heb de februari editie gekocht voor 3 SRD. Ik vind de krant nog steeds interessant en zit vol gedegen advies. Omdat het niet meer gratis is, zal ik ook geen artikelen hier weergeven. Interessant is ook een onlangs ingezonden brief aan de Ware Tijd, betreffende De Surinaamse Trust maatschappij NV en Rashiv Onroerendgoed Mij.

Eerste oplevering

Afgelopen zaterdag was hectisch. Ik had 3 afspraken en het kwam zo uit dat ze heel dicht op elkaar zaten.
Met mijn neef Patrick die de electra en kabelgoten voor internetaansluiting heel netjes voor mij heeft verzorgd heb ik het huis nog even doorlopen. We kwamen nog een punt tegen wat door miscommunicatie was vergeten, maar eenvoudig kon worden opgelost middels een wisselschakelaar. Hij legde uit hoe de airconditioning voor de slaapkamers zou lopen. We hebben afgesproken dat pas bij de inrichting van de voorkamer en keuken van het voorhuis de lampengaten in het plafond geboord zullen worden. De kabels liggen al klaar op de vliering. Hij probeert over twee weken de EBS keuring te laten plaatsvinden. Airco-aansluiting, electra op de vliering en Patrick bij "het huis op de berg", zoals de buurt het nu noemt.
Overigens had Patrick geen bezwaar tegen een beetje reclame: Patrick Lodik, tel. 08-641145 (TeleG), 08-151045 (Digicel).
Daarna heb ik met Wahab het hele huis doorlopen; noem het maar een voor-oplevering. Wahab gaat nl. een paar maanden op vakantie, en het enige wat hij nog te doen heeft zijn de laatste tegels aanbrengen voor de wastafels en de grote badkamer. Deze vertraging komt door mij. De laatste tegels zijn nog onderweg uit Nederland, en de wastafels wil ik pas installeren nadat het dievenijzer is geplaatst. Eventueel kan Wahab vanuit zijn vakantieadres wel een aantal mensen mobiliseren om het klusje te klaren. Dus zijn nu nog alleen de lasser, de schilder en de wachter actief. Het botert niet zo tussen de wachter en de schilder, dus dat wordt wel een beetje spannend nu Wahab niet meer in de buurt is. Ik heb nog even de vliering bekeken waar ook de warm water leidingen en de electriciteitskabels lopen. De dakconstructie is best indrukwekkend om te zien. De mannen waren nog bezig met een laatste klus, de stankpijpen voor de septictank. Het enige hekel punt wat nu nog over is, zijn de shutters. Ik heb inmiddels wel begrepen waarom Wahab niet de afgesproken Impacto shutters heeft aangebracht. Impacto schijnt de 4 duim shutters niet meer te leveren, die bij mij van toepassing zijn, maar alleen de 6 duim shutters. Hoe dan ook, moet dit later recht gezet worden, want het is een doorn in mijn oog. Nadat we het huis hadden doorlopen heeft Wahab mij en familie getrakteerd op een heerlijke Halal maaltijd.
Kort daarna kwam de timmerman met de wand/legkasten die ik had besteld. Deze zijn van pinus-hout gemaakt. Ik was heel tevreden!De timmerman bij de kasten, de kasten worden tijdelijk bij de familie opgeslagen.
De rest van het weekend heb ik vrij genomen voor een familiefeestje en een bezoek aan m'n "plantage" bij Powakka. Wie weet, ben ik over een paar jaar daar bezig met een volgend bouwproject. Nu men voornemens is de weg te asfalteren en bezig is de Carolinabrug te herbouwen met het gevolg dat Jodensavanna en Blaka Watra beter te bereiken zijn, is het heel aantrekkelijk daar een toeristencomplex neer te zetten.


Een van de huidige bewoners op de "plantage", met dank aan Rene (nagezonden).

Van hot naar haar

Zal ik nog energie hebben voor het probleemgeval op de rechterfoto? Zo niet, hoop ik dat Assuria de buren hierop attendeert.

Het programma van vandaag:
BEM: voor maandag een afspraak gemaakt voor de afmetingen en opdracht van het granito aanrecht.
Apollostraat: cementkleur tussen de tegels keuren.
ABC winkel in de Mahonylaan: mooie nr. "19" op geplastificeerd gipsplaatje besteld.
Timmerman: morgen brengt hij de legkasten naar mijn verblijf.

Ronan: RVS spoelbak gekocht (Reginox, 990 SRD); deze wordt verzonken in granito.

Apollostraat: even de vorderingen met betegeling aan mijn tante laten zien.

ABC winkel: nr. "19" opgehaald.
Apollostraat: met de heer van PPS het huis doorgelopen. Procedure loopt volgens westerse standaarden; da's toch wel even prettig voor de verandering. De offerte krijg ik per e-mail opgestuurd. Ik krijg ook opties aangeboden, waar ik wel of niet voor kan kiezen, zoals brandmelding. Ik vroeg om een voorlopige schatting van de installatie. Deze zit wellicht tussen de 1200 en 1300 USD, excl. kabelgoten. Ik krijg 3 groepen, zodat elke woonunit apart ingesteld kan worden.
Nr. "19" met tekening voor plaatsing voor Wahab achtergelaten.
Fernandes in de stad: mooie wastafel (voor de keuken) gekocht.
Bezoek van de lasser: betonijzer is nog niet gearriveerd, pas volgende week.
Off topic: thuis, sapotille en overheerlijke massala garnalen van oma.
De cellulair (mobieltje) van de medewerkster in het internetcafe waar ik nu zit is net 2 meter van mij vandaan gestolen. Netals alle andere internetters heb ik helemaal niets gezien. Die dief was snel!

De actielijst wordt kleiner

Tip: Voordat je bij SWM de bouwkraanaansluiting om laat zetten in een huisaansluiting is het wel handig om eerst bij CBB je perceelnummer om te hebben gezet naar een huisnummer.
De laatste cijfers van je SWM aansluitnummer zijn namelijk je perceel- of huisnummer. Ik had het in omgekeerde volgorde gedaan, waardoor de administratie bij SWM twee keer bijgewerkt moest worden. Dessalnietemin heb ik de SWM-zaken eergisteren afgerond. Ik hoef alleen nog m'n borg van de bouwaansluiting op te laten halen; dat kan pas na twee weken.
Status gisteren Apollostraat: een van de kleine keukens, grote badkamer, de schilder en de luiken.Eergisteren heb ik ook mijn stuk gekleurd glas opgehaald bij Kuldipsingh. Met m'n bonnetje kwam ik bij de ophaalloods en zag een jongeman met z'n rug naar de ingang zitten: "Goeiemiddag", zei ik met krachtige stem, waarna een andere jongeman, die voor hem op een bank lag, wakker schrok. Bijna verontschuldigde ik mij, want hij leek erg geschrokken te zijn, hij was blijkbaar in zeer diepe slaap. Hij schudde zijn hoofd even, kneep met z'n ogen, bleef nog even zitten, en toen hij weer bij positieven was, zei hij wat tegen z'n collega, die vervolgens mijn bonnetje in ontvangst nam. Ze kwamen terug met m'n prachtige stuk Maya-geel glas van 198,5x16,5cm. Dit stuk glas van 5 mm dikte kostte overigens 20 SRD, oftewel 5 euro. Ik vroeg ze om er een papiertje ter bescherming om heen te doen, dat was blijkbaar niet standaard. Met het stuk glas gingen we richting Apollostraat. Daar werd het uitgeladen.M'n tante werd daar gevraagd 3 zakken cement met de auto op te halen (ik weet niet anders, dan dat vervoer steeds een bottleneck is in Suriname, ondanks de enorme hoeveelheid voertuigen op de weg). Dat deden we, en toen we terug kwamen had Wahab het stuk glas al op z'n plaats gezet.
Op het moment ben ik druk bezig kranen, wastafels en toiletpotten uit te zoeken. Mijn voorkeur gaat naar een niet al te steil aflopend diepspoeltoilet. De afvoer moet achteronder zijn. Maar dat gaat me niet zo makkelijk af. Of ik zie helemaal geen diepspoel, of het loopt te steil af. Dus, zoals het naar uitziet worden het waarschijnlijk dan toch vlakspoeltoiletten. Duoblokken zijn een stuk duurder, dus kies ik wellicht voor aparte waterreservoirs of cisterns, zoals het hier wordt genoemd. Het sanitair kiezen is voorbereidend werk. De aanschaf en plaatsing wil ik pas doen nadat het huis volledig is ingepakt in dievenijzer. Het maken van dievenijzer is overigens een paar dagen vertraagd, want het ijzer was niet op voorraad. De lasser wacht op de levering.
Eergisteren waren de herstelde luiken alweer door de timmerman langs gebracht en gisteren zag ik dat ze weer op hun plaats waren. De schilder kijkt niet echt uit naar deze verfklus; "mi frede a wroko diesie", zei hij. Ik ben benieuwd of hij iemand anders hiervoor gaat inschakelen. Ik ben trouwens erg tevreden over het werk van de schilder. Hij is niet de goedkoopste, maar hij werkt heel onafhankelijk, komt met suggesties voor duurzaamheid (vooral waar het om vocht gaat), en is heel goed in de afwerking.
Vandaag heb ik bij Assuria het woonpolis formulier ingeleverd. De in te vullen lijst kan je overigens via e-mail opvragen. Deze vul je, voor zover mogelijk, helemaal in. Je stuurt het op of levert het af bij de balie van Assuria. Na ongeveer 8 werkdagen, zo is mij net verteld, wordt ik gebeld. De taxateur is dan al met jouw lijst naar de lokatie geweest om te kijken of het klopt. Je ontvangt dan een vrijblijvende offerte.
Vandaag heb ik ook een bezoek gebracht aan PPS in de Burenstraat. Ik heb daar samen met een medewerker een formulier ingevuld. Toevallig is hij morgen in mijn buurt, dus belt hij mij dan voor een inspectie. Een kennis van de familie heeft de beveiliging van zijn huis laten installeren voor 700 USD en betaalt jaarlijks 204 USD. Ben benieuwd wat het voor mij wordt, ik vermoed hoger, gezien de hoeveelheid ramen en deuren van de aparte woonunits.
Vandaag ook naar Home Shopping Delivery Service geweest in de Wagenwegstraat. Daar heb ik de eerste gaskookplaat met wokbrander gevonden. Maar ik ben er nog niet uit. Of ik voor een inbouwplaat ga of een losstaand fornuis. Ik moet wel opschieten met deze keuze, want het is van belang voor het granito aanrecht. Bij Ronan heb ik een gigantisch indrukwekkend amerikaanse fornuis gezien; de Frigidaire PLGF659EC voor 6720,- SRD. Da's niet mis, maar dan heb je ook wat.

Off topic
Gisteren heb ik een ochtendje vrij genomen met een bezoek aan m'n favoriete markt, de Kwattamarkt. Dit bezoek begint altijd met een overheerlijke saoto-soep als ontbijt. Daarna lekker gewandeld en wat inkopen gedaan. Gelukkig is het nu net de juiste tijd voor brede-bon-krawkraw (chips). Zo ontzettend lekker!! Ik heb dus meteen 4 grote pakken gekocht om mee te nemen naar Nederland.Na de Kwattamarkt zijn we nog even door het Sekrepatu complex gereden.
In de late middag kwam Rene nog op bezoek. In eerste instantie voor wat gerichte vragen omtrent de afwikkeling van onroerend goed zaken in Suriname. Maar natuurlijk konden we ook wat ervaringen uitwisselen. Hij gaf als tip om De Plantage op te zoeken. Dit zou een heel aantrekkelijk toeristisch trekpleister moeten zijn; echt een tropisch paradijs. Het stond tijdens mijn vorige "vakantie" al op m'n lijstje, maar toen is het er ook niet van gekomen. En nu is ook de Berg- en Dal kabel zweef-vlucht eraan toegevoegd. Over het algemeen ben ik best huiverig als het om gevaarlijke attracties gaat in Suriname, maar m'n neef Danny was zeer onder de indruk over de professionaliteit van de mensen daar. Vooral de laatste zweef-vlucht over de rivier met hoge snelheid schijnt spectaculair te zijn.

Nr. 19

Het was vandaag een drukke dag.
Na de ochtendgymnastiek, enkele telefoontjes en het bezorgen van een pakketje, heb ik het Centraal Bureau voor Burgerzaken bezocht.
Met perceelkaart en paspoort (er werd gevraagd om het familieboekje) is het perceelnummer in 10 minuten omgezet naar een huisnummer. Ik kreeg een registratiebewijs en een nummerbordje "19" mee: of ik het aan de voorgevel wilde bevestigen. Dat ging gesmeerd, en voor de afwisseling zonder kosten.
Daarna heb ik een bezoek gebracht aan mijn tante Anita. Met haar pickup hebben we een vanuit Nederland gepostte doos (o.a. met kleine tegels voor de grote badkamer) opgehaald.
Na een lunch-stop bij Chris Roti-shop, reden we naar Kuldipsingh. Helaas was de hele ochtend hun compressor stuk, waardoor ik niet meteen m'n stuk gekleurd glas kon meenemen. Morgen kan ik het ophalen. Vandaaruit gingen we naar de Apollostraat waren ze nog bezig waren met de wandtegels van de grote badkamer en inmiddels ook met die van een kleine keuken. We hebben de kleine tegels uitgeladen; ik heb meteen het gewenste patroon aan Wahab laten zien.

De gebroken vloertegels van het huis die mijn tante goed kan gebruiken voor een terras bij haar buitenplaats zijn vervolgens in de pickup geladen.

Opgelucht

Gisteren heb ik met de lasser goeie afspraken kunnen maken over het dievenijzer. Hiermee viel een enorme last van mijn schouders af. De keuze is gevallen op een combinatie van meubelbuis en glad betonijzer (rond 10) voor de 11 kleine ramen en voor de grote inham achterin het huis simpel meubelbuis van horizontale en deels verticale staven. Hij zal een aantal ramen af hebben voor ik vertrek zodat ik op grond daarvan kan beslissen of ik het patroon wel of niet zal doorzetten bij de grote ramen en deuren.
Ik heb vernomen dat de timmerman in zijn werkplaats het gele mica/plexiglas van de vijf luiken reeds heeft vervangen voor gewoon doorzichtig plexiglas. Later zal ik de kleine raampjes zelf van een kleurtje voorzien. Een vreemde keuze voor luiken, maar het is me niet gelukt om het gewenste resultaat anders te bereiken. De timmerman is nu bezig met een aantal bijzetkastjes. Ik ben benieuwd of hij alles af heeft voor ik vertrek. Tot nu toe ben ik erg onder de indruk van zijn vakmanschap, hij heeft ook de lijsten en de deuren van het huis gemaakt. Als de bijzetkastjes er ook zo goed uitzien.... nou, dan gaan we maar door met keukenkastjes, bedden...enz.. zolang het budget dat toelaat natuurlijk. Want de geldbodem begint zo langzamerhand wel in zicht te komen.
De muren van de kleine keukens zijn inmiddels verfvrij gemaakt zodat de tegels geplaatst kunnen worden.
Gisteren ben ik wezen kijken bij Interdeco (voor graniet en quartz aanrechten), CHM (minikeukens) en Kasimex Macro (minikeukens). Interdeco maakt geen waterkering, dus dat valt weer af, Quartz is sowieso te hoog voor mijn budget (400 USD 1.00X0,64m). CHM had nog maar één showroom minikeuken (voor kleine mensjes ofzo, het werkblad was veel te laag) en ook de minikeuken van Kasimex Macro was te laag. Dan wordt het toch de Udden minikeuken van Ikea opsturen voor de kleine woonunits.
Vanmiddag ben ik gezellig wezen lunchen met Alida, een weblog lezeres die onlangs is geremi- greerd naar Suriname en hier wil gaan bouwen. Vreemd genoeg hebben we in Nederland nooit contact gehad. Vreemd, want ze werkte voor dezelfde werkgever als waar ik nu zit. Uiteraard zijn we even in de Apollostraat langs geweest.

Off topic
Nieuw in het straatbeeld van Paramaribo: Verkeerslichten op zonnepanelen.