Motivatie en Kostenplaatje

Omdat een tweetal vragen mij met enige regelmaat worden gesteld door lezers van deze weblog, zal ik ze hier beantwoorden.
Hoe ben ik ertoe gekomen om een huis te (laten) bouwen in Suriname? Wat heeft het me gekost?

Het zijn best persoonlijke vragen, en natuurlijk heb ik het recht om ze niet te beantwoorden. Maar vanaf het begin ben ik zo open mogelijk geweest over dit bouwproject, en dit wil ik graag voortzetten. Want kennisoverdracht is en blijft mijn doel, en dan zal je toch wat moeten prijsgeven.

Een huis bouwen in Suriname.
Het begon met een vakantie naar Suriname bijna 10 jaar terug. Ik was vaker op vakantie geweest, maar deze keer was het anders. Ik stapte uit het vliegtuig op Zanderij en er ging iets door me heen. Dit soort gevoelens zijn moeilijk te beschrijven, en ik zal hier ook geen poging wagen, maar een ding was duidelijk, ik voelde dat ik in Suriname thuishoor. Daarna ging ik vaker naar Suriname op vakantie en het gevoel werd alleen maar sterker. Terwijl ik als kind voornamelijk in de stad bleef, ging ik nu tijdens de vakanties naar het binnenland en ik was overweldigd door de schoonheid van de natuur. Ik weet nog dat ik na een vijfdaagse trip naar Palumeu met tranen in de ogen in het vliegtuig terug naar Paramaribo ging. En hoewel ik nu heel pragmatisch aan het bouwen ben in Paramaribo, ligt mijn hart niet daar,het liefst woon ik buiten de stad, in een mooi houten huis midden in de natuur,maar met alle mogelijke ecologische technische snufjes om ook daar van luxe te kunnen genieten. Maar ook als je daar woont, zal je af en toe wel de stad in moeten om voorraden in te slaan. We hebben in dat jaar nog het perceel van mijn moeder bezocht, maar we hadden er toen nog helemaal geen plannen mee. De jaren verstreken, ik kreeg de mogelijkheid een stuk grond te kopen (grondhuur) bij Powakka en op mijn werk schreef ik mij in voor verlofsparen. Ik heb toen 3 1/2 jaar lang 4 uur per week extra gewerkt tot ik uiteindelijk een half jaar vakantie had opgespaard. Ik realiseerde me heel goed dat na 32 jaar wonen in Nederland ik aardig verwesterd was en ik had al verschillende verhalen gehoord van mensen die hun leven afsloten in Nederland en terug gingen naar Suriname om er vervolgens achter te komen dat ze daar toch niet konden aarden. Nee, dat mocht mij niet gebeuren. Dus ging ik voor een half jaar naar Suriname. Na dit half jaar was m'n conclusie echter: Nee, ik kan nog niet in Suriname wonen; ik mis teveel efficiëntie, kwaliteit, service verlenend denken. Maar ik zag wel dat met het enorm opkomend toerisme dit gaandeweg aan het veranderen was. Ik zag mezelf dus wel over enkele jaren in Suriname wonen, maar dan moest ik wel m'n eigen huis hebben. Het liefst zelf gebouwd, want ik zou moeite hebben me aan te passen aan de gangbare manier van wonen en leefstijl in Suriname. Indeling van de huizen, inrichting, leefwijze, dat is in Suriname vaak anders dan wat ik mezelf voor ogen hou. Zoals ik het zie, is de bouw en leefwijze in hedendaags Suriname vaak geënt op Noord-Amerikaanse standaarden.
Terwijl men eigenlijk, vind ik, veel beter de tropisch Australische of Aziatische stijl zou kunnen overnemen. Dit vraagt natuurlijk om wat voorbeelden. Bijvoorbeeld, ik zie het nut niet in van de vaak donkere zitkamer in een huis in de tropen, vandaar de leefruimte met de grote ramen voorin, wat doet denken aan een groot binnenterras. Ik heb gekozen voor veel doorwaai mogelijkheid en hoog plafond om het huis koel te houden. Inrichting en leefwijze: Ik hou van efficiency, vandaar de flexibele indeling en er komen grote loungeachtige banken in de voorkamer waar je ook op zou kunnen slapen. Ik probeer zo weinig mogelijk donkere hoekjes te creëren voor ongedierte, dus geen inbouwkeuken. Maar goed, nog even een stapje terug. Tijdens mijn half jaar vakantie in Suriname ben ik dan toch met wat spaargeld begonnen met bouwen op het perceel van mijn moeder, en toen het spaargeld begon op te raken ben ik een lening aangegaan. Gaandeweg het bouwproject hebben we besloten dat het perceel beter op mijn naam kon staan. Dit hebben we dan via een notaris in Suriname laten doen.
Eerlijk gezegd, weet ik het werkelijk niet, of ik over een half jaar, 3 jaar of 10 jaar werkelijk in Suriname zal wonen. Ik zie wel hoe het loopt, maar intussen zorg ik wel dat het kan zodra ik het wil. Vandaar dus de flexibele indeling van het huis. Als het af is kan ik zelf voorin wonen en de twee achterste woonunits verhuren, bijvoorbeeld via Cynthiarentahouse*. Ik kan door een tussendeur vrij te maken twee units samenvoegen als dat nodig mocht zijn. Maar ik zou ook het hele huis als geheel zelf kunnen bewonen. Als ik uiteindelijk beslis om buiten Paramaribo te gaan wonen, kan ik m'n intrek nemen in de kleine woonunit achterin en het grote merendeel verhuren.

Het kostenplaatje
Met financiën omgaan is niet mijn sterkste kant. Desondanks denk ik dat ik waar voor mijn geld heb gekregen. Wanneer het huis af is, ben ik om en nabij 75.000 euro kwijt. En wat heb ik daar dan voor? Ongeveer 145 m2 woonruimte met drie twee-persoons appartementen (1 groot en 2 klein) met totaal 3x bad, 3x wc, 3x keuken, 3x zitkamer, 3x slaapkamer, 3x terras en een serviceruimte. Het huis is twee stenen hoger dan de gemiddelde laagbouw woning, en bij constructie en vloertegels heb ik geïnvesteerd in extra kwaliteit. Het huis is rondom geplaveid, er is dievenijzer en hekwerk. Gedurende het hele bouwproject is ook een wachter gefinancierd voor 9 euro per dag. Eens hoop ik de kosten per bouwfase goed op papier te hebben, maar dat gaat nog even duren. Voor deze berekening heb ik alleen gekeken naar wat ik er totaal in heb gestoken. Zoals ik al eens eerder heb vermeld, de "aannemer" heeft mij voor we begonnen laten weten dat een dergelijk huis in Suriname ook voor de helft van het bedrag gebouwd kan worden, maar dan ga je wel met inferieure materialen werken. En deze "aannemer" zou dan ook niet voor mij bouwen, want dat zou z'n eer te na zijn.

* Anno 2009 is dit voor mij geen optie meer, aangezien ik uit betrouwbare bron heb vernomen dat deze instantie richting de huiseigenaren geen zuivere koek meer is.

Advies

Ik heb net hier op Zanderij mijn laatste post in Suriname geschreven, en kon net nog op de pc met internetverbinding. Ik vlieg over een uurtje en heb nog steeds wat te vertellen.

Vandaag heb ik bij Fernandes 3 mooie wastafels besteld. Ik heb kunnen regelen dat ze volgende maand worden geleverd.
Bij Kersten heb ik tal van foto's genomen en namen van de Olympia kranen. Ik heb al alles geinventariseerd wat ik wil aanschaffen.Wastafel zonder bijbehoren: SRD 151,-, kraan in deze combinatie SRD 198,-.

Off topic: Ik kon het niet laten ook nog een Orichinees Casio horloge voor 25 SRD (6 euro) te kopen.

Nu het bouwproject tegen het einde loopt en ik terugblik op alle stappen in dit proces, kan ik wat algemene conclusies trekken over Bouwen in Suriname.
Ik heb gekozen voor een eigen ontwerp, een eigen indeling van het huis, en hier en daar aparte materialen. Ik had ook bij een van de aannemers in Suriname een standaard model huis kunnen kiezen. Ik denk dat een aantal dingen veel eenvoudiger waren geweest. Want zodra het "anders" is, is alles anders. Ik denk dat ik het 't beste zo kan omschrijven. Zie het als een kast die je zelf hebt ontworpen. Je kiest zelf de afmetingen, je kiest de materialen. Vervolgens ga je naar de Praxis of Gamma, je laat alles op maat snijden en koopt zelf de schroeven, scharnieren, knoppen, enz. Je moet zelf voor vervoer zorgen. En vervolgens zet je het zelf in elkaar, je gaat op zoek naar de juiste verf en schildert het. Nu, bij het bouwen van een huis in Suriname zal je je met al deze zaken bezighouden, behalve het daadwerkelijke in elkaar zetten van de kast en het schilderen zelf. Denk niet dat men er zelf over zal nadenken en je zal adviseren om het of deze of gene manier te doen. Of laat ik het zo zeggen, ik kreeg veel advies, maar meer vanuit emotioneel of esthetisch oogpunt, niet vanwege een goed onderbouwde theorie over kwaliteit of duurzaamheid ofzo. Natuurlijk waren er wel uitzonderingen; hoewel het proces heel lang heeft geduurd, kreeg ik goed advies van de tekenaar van Openbare Werken. Ik kreeg ook heel goed advies van de "aannemer" over de bouwmaterialen, heel goed advies van de notaris, van Assuria en van PPS (beveiliging). De laatste twee werken op een Westerse manier, de notaris heel gedegen met een Surinaams vleugje (mijn persoonlijke voorkeur). Overigens kreeg ik vandaag bij Kersten ook heel goed advies over kranen.
Mijn advies is daarom: als je op deze manier gaat bouwen in Suriname, pas je instelling dan aan, hou er rekening mee dat je met bijna alle processen bij de bouw wordt betrokken. Gaandeweg heb ik dit moeten leren, soms was ik werkelijk verbaasd met hoeveel dingen ik werd lastig gevallen en in hoeveel zaken ik me moest verdiepen. Tegen wil en dank ben ik nu een stuk wijzer geworden.

Overigens is de Bouw en Woonkrant van Suriname niet meer gratis. Ik heb de februari editie gekocht voor 3 SRD. Ik vind de krant nog steeds interessant en zit vol gedegen advies. Omdat het niet meer gratis is, zal ik ook geen artikelen hier weergeven. Interessant is ook een onlangs ingezonden brief aan de Ware Tijd, betreffende De Surinaamse Trust maatschappij NV en Rashiv Onroerendgoed Mij.

Eerste oplevering

Afgelopen zaterdag was hectisch. Ik had 3 afspraken en het kwam zo uit dat ze heel dicht op elkaar zaten.
Met mijn neef Patrick die de electra en kabelgoten voor internetaansluiting heel netjes voor mij heeft verzorgd heb ik het huis nog even doorlopen. We kwamen nog een punt tegen wat door miscommunicatie was vergeten, maar eenvoudig kon worden opgelost middels een wisselschakelaar. Hij legde uit hoe de airconditioning voor de slaapkamers zou lopen. We hebben afgesproken dat pas bij de inrichting van de voorkamer en keuken van het voorhuis de lampengaten in het plafond geboord zullen worden. De kabels liggen al klaar op de vliering. Hij probeert over twee weken de EBS keuring te laten plaatsvinden. Airco-aansluiting, electra op de vliering en Patrick bij "het huis op de berg", zoals de buurt het nu noemt.
Overigens had Patrick geen bezwaar tegen een beetje reclame: Patrick Lodik, tel. 08-641145 (TeleG), 08-151045 (Digicel).
Daarna heb ik met Wahab het hele huis doorlopen; noem het maar een voor-oplevering. Wahab gaat nl. een paar maanden op vakantie, en het enige wat hij nog te doen heeft zijn de laatste tegels aanbrengen voor de wastafels en de grote badkamer. Deze vertraging komt door mij. De laatste tegels zijn nog onderweg uit Nederland, en de wastafels wil ik pas installeren nadat het dievenijzer is geplaatst. Eventueel kan Wahab vanuit zijn vakantieadres wel een aantal mensen mobiliseren om het klusje te klaren. Dus zijn nu nog alleen de lasser, de schilder en de wachter actief. Het botert niet zo tussen de wachter en de schilder, dus dat wordt wel een beetje spannend nu Wahab niet meer in de buurt is. Ik heb nog even de vliering bekeken waar ook de warm water leidingen en de electriciteitskabels lopen. De dakconstructie is best indrukwekkend om te zien. De mannen waren nog bezig met een laatste klus, de stankpijpen voor de septictank. Het enige hekel punt wat nu nog over is, zijn de shutters. Ik heb inmiddels wel begrepen waarom Wahab niet de afgesproken Impacto shutters heeft aangebracht. Impacto schijnt de 4 duim shutters niet meer te leveren, die bij mij van toepassing zijn, maar alleen de 6 duim shutters. Hoe dan ook, moet dit later recht gezet worden, want het is een doorn in mijn oog. Nadat we het huis hadden doorlopen heeft Wahab mij en familie getrakteerd op een heerlijke Halal maaltijd.
Kort daarna kwam de timmerman met de wand/legkasten die ik had besteld. Deze zijn van pinus-hout gemaakt. Ik was heel tevreden!De timmerman bij de kasten, de kasten worden tijdelijk bij de familie opgeslagen.
De rest van het weekend heb ik vrij genomen voor een familiefeestje en een bezoek aan m'n "plantage" bij Powakka. Wie weet, ben ik over een paar jaar daar bezig met een volgend bouwproject. Nu men voornemens is de weg te asfalteren en bezig is de Carolinabrug te herbouwen met het gevolg dat Jodensavanna en Blaka Watra beter te bereiken zijn, is het heel aantrekkelijk daar een toeristencomplex neer te zetten.


Een van de huidige bewoners op de "plantage", met dank aan Rene (nagezonden).

Van hot naar haar

Zal ik nog energie hebben voor het probleemgeval op de rechterfoto? Zo niet, hoop ik dat Assuria de buren hierop attendeert.

Het programma van vandaag:
BEM: voor maandag een afspraak gemaakt voor de afmetingen en opdracht van het granito aanrecht.
Apollostraat: cementkleur tussen de tegels keuren.
ABC winkel in de Mahonylaan: mooie nr. "19" op geplastificeerd gipsplaatje besteld.
Timmerman: morgen brengt hij de legkasten naar mijn verblijf.

Ronan: RVS spoelbak gekocht (Reginox, 990 SRD); deze wordt verzonken in granito.

Apollostraat: even de vorderingen met betegeling aan mijn tante laten zien.

ABC winkel: nr. "19" opgehaald.
Apollostraat: met de heer van PPS het huis doorgelopen. Procedure loopt volgens westerse standaarden; da's toch wel even prettig voor de verandering. De offerte krijg ik per e-mail opgestuurd. Ik krijg ook opties aangeboden, waar ik wel of niet voor kan kiezen, zoals brandmelding. Ik vroeg om een voorlopige schatting van de installatie. Deze zit wellicht tussen de 1200 en 1300 USD, excl. kabelgoten. Ik krijg 3 groepen, zodat elke woonunit apart ingesteld kan worden.
Nr. "19" met tekening voor plaatsing voor Wahab achtergelaten.
Fernandes in de stad: mooie wastafel (voor de keuken) gekocht.
Bezoek van de lasser: betonijzer is nog niet gearriveerd, pas volgende week.
Off topic: thuis, sapotille en overheerlijke massala garnalen van oma.
De cellulair (mobieltje) van de medewerkster in het internetcafe waar ik nu zit is net 2 meter van mij vandaan gestolen. Netals alle andere internetters heb ik helemaal niets gezien. Die dief was snel!